Tanımı
75 cm büyüyebilir. Yapraklar üç bölüme bölünür. İri kırmızı çiçekler görülür. Toplayıcılar nedeniyle tür ülkemizde risk altındadır. Hafif kumlu toprakları tercih eder. Yarı gölgeye ve kuraklığa dayanıklıdır. Çiçekler sadece bir hafta kalır. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. -15 dereceye kadar dayanıklıdır. Tohumdan itibaren ancak beş yıl sonra çiçek açmaya başlar.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Balkanlar ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Alpin çayırlar, orman açıklıkları ve kayalık bölgelerde görülür. Kartepe ilçesinde gözlemlenmiştir. Haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açar. 1000 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde şakayık adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adını tanrıların hekimi Paeon’dan (Παιάν) almaktadır. Hades ve Ares gibi büyük tanrıların Troya savaşı esnasında aldıkları yaralarını iyileştirmesi ile bilinen Paeon, tıp tanrısı Aesculapius’un öğrencisidir. Pluto’nun Hercules’den aldığı yaraları da iyileştirmiştir. İlk defa bereket tanrıçası ve titan Leto’ya bir bitkinin kökünü sunarak onun doğum esnasında yaşadığı acıları azaltmıştır. Bu hikâye nedeniyle şakayık tohumları antikçağda hamile kadınlar tarafından kullanılmıştır. Öğrencisi Paeon’un ünlenmesi, hocası Aesculapius’un onu kıskanmasına ve ölümle tehdit etmesine neden olur. Zeus (bazı kaynaklarda Pluto), Paeon’u Aesculapius’ta korumak için onu bir şakayığa dönüştürür. Dilimizdeki karşılığı olan şakayık Arapça (شقايق) mahreçlidir ve Arapça’da Anemone cinsini tanımlamak için kullanılır. Tür adı Latince koçbaşı anlamına gelir. Türün iri ve kavisli karpellerine işaret eder. Özgün tanımda bu “Its distinguishing characters consist in the leaflets being decurrent, often even confluent, and in the germens being arched and frequently recurved, suggesting a resemblance to rams’ horns: it seems to have been well known to the old authors, as will appear in describing the varieties” cümlesi ile ifade edilmiştir.
Tıp
Kökü spazm çözücü ve toniktir. Taç yapraklarından elde edilen çay öksürük tedavisinde kullanılır. Bu ayrıca hemoroit ve varis tedavisinde de etkilidir.
Fotoğrafları
