Özet
Oxalis triangularis (Uyku çiçeği) çarpıcı yaprakları ve çiçekleri nedeniyle yaygın olarak yetiştirilen meşhur bir süs bitkisidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Oxalis triangularis (Uyku çiçeği) çok yıllık, gövdesiz, rizomlu, sitolonsuz ve zaman zaman soğancıklı bir bitkidir. Genellikle 50 cm boylanabilip genişleyebilir. Yapraklar tabandadır. Yaprak sapı 12 ila 20 cm uzunluğundadır. Üç adet koyu mor renkli yaprakçık bulunur, bunlar ters üçgensi ila ters yumurtamsı üçgensi, 3 ila 5 cm uzunluğundadır. Çiçek durumu şemsiye formunda, 2 ila 5 arası sayıda çiçeklidir. Çanak yapraklar yoğun tüylü, 5 ila 5,5 mm uzunluğunda, dar ve uçta hafifçe kırmızımsıdır. Çiçekler beyaz ila pembemsi ya da soluk mor renklidir. Kapsül yumurtamsı elipsoid, 12 ila 18 mm uzunluğunda ve çıplaktır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Güney Amerika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümünde doğallaşmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Bahçe, yol kenarı ve mezarlıklarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adları
Dilimizde uyku çiçeği ve süs yoncası adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca ekşi anlamına gelir. Yaprakların belirgin ekşi tadına işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan ekşiyonca, tadına ve üç yapraklı olmasına işaret eder. Yaprakları Trifolium (yonca) yapraklarını andırır. Tür adı Latince üçgensi anlamına gelir. Türün yaprakçık yapısına işaret eder. Uyku çiçeği adı, bitkinin hava karardığında çiçek ve yapraklarını kapatmasına işaret etmektedir.
Gıda
Yaprakları keskin limon tadındadır ve çiğ ya da pişirilerek yenilmektedir. Bunlar C vitamini bakımından zengindir ve ayrıca dekor amaçlı salatalara da eklenmektedir. Rizomlar tatlıdır ve bunlar da çiğ ya da pişirilerek yenilmektedir.
Tıp
Romatizma, artrit, gut, böbrek taşı veya aşırı asitlik eğilimi olanlar bu bitkiyi kullanırken dikkatli olmalıdırlar.
Dikkat
Büyük miktarda tüketimi, kalsiyum emilimini inhibe edebilir. Yapraklar oksalik asit içerir, bu yüzden aşırı tüketilmesi beslenme yetersizliğine neden olabilir. Yapraklar pişirilirse bu asit miktarı azalacaktır.
Bir yanıt yazın