Ornithogalum (Akyıldız)

Özet

Ornithogalum (Akyıldız) çok sayıda birbirine yakın türü bulunan ve bu nedenle teşhisi hayli güç bitkileri barındıran bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asparagales

Kuşkonmaz takımı

Asparagaceae

Kuşkonmazgiller

Tanımı

Ornithogalum (Akyıldız) ince ila sağlam yapılı, tüm parçaları çıplak, çiçek ile yaprakları aynı zamanda beliren ve soğanlı bitkilerden oluşan bir cinstir. Sıkapa 1 ila 3 adet ve çoğunlukla belirgin iken nadiren yoktur. Yapraklar mızraksı ila ipliksi, tabanda, yatay ya da dik ve bazı türlerde yaprakların üst yüzeyinde beyaz çizgilidir. Çiçekler genellikle 5 ya da daha fazla sayıdadır. Çiçek durumu salkım formunda ve 2 ila 300 adet çiçeklidir, sapı dik ve çıplaktır. Çiçekler çoğunluk beyaz, nadiren soluk sarı renklidir, sapları çiçek zamanı dik ya da yayılıcı ve meyve zamanı diktir. Bırahte mızraksı ila yumurtamsı-sipsivri ve ipliksi uçlu olup asla mahmuzlu değildir. Çiçek örtüsü bölümleri serbest, yayılıcı, beyaz ya da sırtta yeşil bir şeritle beyaz ve ucu külahlıdır. İplikçik serbest, beyaz ve düzleştirilmiştir. Yumurtalık sapsız ya da kısaca saplıdır. Kapsül neredeyse küreseldir. Tohumlar siyah renkli, neredeyse dairesel ya da köşeli ve düzensiz biçimde düzleştirilmiştir.

Teşhisi oldukça zor bir cinstir. Cins Akdeniz havzasına özgüdür ancak günümüzde Avrupa, Avustralya ve Amerika kıtalarına da dağılmıştır. Cinsin yaygın adı, İsa peygamberin doğumunu müjdeleyen yıldızın şekline benzemesi nedeniyle Beytüllahim yıldızıdır. Bitki namusu simgeler. Cinse bağlı bazı türler zehirlidir ve otçul hayvanlar için ölümcüldür. Diğer yandan bazı türleri de insanlar tarafından toplanarak tüketilmektedir. Ayrıca çok sayıda türü süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca kuş sütü anlamına gelir. Olasılıkla çiçeklerin saf beyaz rengine işaret eder. Bazı türlerde ise çiçekler kuş pisliğini andırır.

Kocaeli’ndeki türler

Ornithogalum sigmoideum

Ornithogalum sigmoideum

Karga sarımsağı

Ornithogalum wiedemannii

Ornithogalum wiedemannii

Engin yıldız

Ornithogalum orthophyllum

Ornithogalum orthophyllum

Bayır yıldızı

Ornithogalum refractum

Ornithogalum refractum

Dönek yıldız

Ornithogalum montanum

Ornithogalum montanum

Dağ akyıldızı