Orlaya daucoides (Dil kanatan)
Tanımı
Orlaya daucoides (Dil kanatan), Maydanozgiller (Apiaceae) ailesine bağlı Dilkanatan (Orlaya) cinsinden genellikle 8 ila 30 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde dallı, ince, yükselici dik ve çıplaktır. Alttaki yapraklar uzun saplı, anahatta dikdörtgensi ya da darca üçgensidir. Yapraklar 2 teleksi ve uçtaki bölümler derin teleksi ve dar lobludur. Yaprak sapı ve eksen yayılıcı cılız tüylü, yaprak ayası altta ve üstte kıvrık ya da yayılıcı cılız tüylüdür. Kollar çıplak ve 2 ila 4 adettir. Bırahte kirpikli ve bunun dışında çıplaktır. İkincil bırahteler belirgin biçimde kuruzarsı kenarlıdır. Dıştaki taç yapraklar 5 ila 7 mm uzunluğunda ve ışınsaldır. Meyve 10 ila 11 mm uzunluğunda, 4 ila 5 mm genişliğinde, birincil çıkıntılar iki sıra halinde kısa, yaslanıcı ve diken benzeri tüylüdür. İkincil çıkıntılar tek sıra halinde uzun yayık ya da geriye kıvrık dikenlidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. Ormanlık alanlar, çalılık, yamaç ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins 1770 – 27 Şubat 1829 yılları arasında yaşamış Macar eğitimci ve hekim Johann Orlay‘a adanmıştır. Epitet Antik Yunanca Daucus gibi anlamına gelir. Bu bağlamda türün yapraklarının Daucus yapraklarına benzemesine işaret eder. Özgün tanımda bu “Caucalis dauci sylvestris folio, echinato magno fructu” olarak belirtilmiştir.
Dil kanatan…
Orlaya daucoides, genelde ormanların sınırlarında görülen ve bahar ortasından yaz başına kadar çiçek açan tek yıllık bir bitkidir.
Dilimizde dilkanatan adı ile bilinmektedir.
