Tanımı
80 cm büyüyebilir. Yapraklar kısa saplı, karşılıklı dizilişli ve 1 ila 4 cm uzunluğundadır. Bunlar kürek biçiminde ve zeytin yeşili rengindedir. Çiçekler pembe, beyaz ya da mor renklidir. Gövde dalsızdır, üst bölümde dallanma görülür, genelde kırmızımsı kahverengi ve tüylüdür. Güçlü bir kokusu vardır. Tohumlar ağustos ve ekim aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Bırahte yeşil ya da nadiren mor bezeli, sıklıkla kısa havlı olup, taç beyaz ya da nadiren pembemsi beyaz renklidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Orman açıklıkları, yol kenarı ve yamaçlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde karakınık, keklikotu, mercanköşk, çanakkale kekiği, güve otu, keklikotu, istanbul kekiği ve karaot adları ile bilinmektedir.
Gıda
Yaprakları kurutularak mutfakta kullanılır. Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Yaprak ve çiçekleri kurutularak çay elde edilir.
Dikkat
Hamile kadınlara reçete edilmemelidir. Güçlü bir yatıştırıcıdır ve büyük dozlarda alınmamalıdır.
Bilgi
Bitkiden elde edilen yağ sabun ve parfüm yapımında kullanılır. Karınca ve diğer böcekleri uzaklaştırmak için kullanılır. Bu nedenle sebze bahçelerine ekilir. Bitkinin ayrıca kötü ruhları kovacağına da inanılır.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca dağ parıltısı anlamına gelir. Bitkinin dağların yüceliğini yansıtmasına işaret eder. Diğer bir yorum ise yine Antik Yunanca dağ neşesi anlamına geldiğini öne sürer. Buna göre atıf, bitkilerin dağların yamaçlarında yoğun bir şekilde çiçek açmalarının dağları güzel göstermesi ile alakalıdır. Tür adı Latince yaygın anlamına gelir. Türün geniş dağılım alanına ve/veya yaygın olarak kullanılmasına işaret eder. Alttür adı ise Latince yeşilimsi anlamına gelir ve alttürün bırahtelerinin yeşil renkli olmasına işaret eder.
Tıp
Sindirim ve solunum sistemi üzerinde yararlı bir etkiye sahiptir ve ayrıca menstürasyonu teşvik etmek için kullanılır. Yapraklar ve çiçekli dallar; antiseptik, spazm çözücü, gaz giderici, süt arttırıcı, terletici, adet akışı teşvik edici, balgam söktürücü, uyarıcı, toniktir. Bitki soğuk algınlığı, grip, hafif ateşli hastalıklar, hazımsızlık, mide rahatsızlıkları ve ağrılı adet kanamasının tedavisinde dahili olarak alınır. Dahili olarak, bronşit, astım, artrit ve kas ağrısını tedavi etmek için kullanılır. Pamuk üzerine konulan ve ağrıyan bir dişin çukuruna yerleştirilen bir kaç damla yağı, diş ağrısını hafifletir. Bu bitki, yüksek timol içeriği nedeniyle en iyi doğal antiseptiklerden biridir.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın