Özet
Orchis purpurea (Hasancık) genelde orman sınırı ile çalılık alanlarda görülen ve bahar aylarında çiçek açan bir orkide türüdür.
Hiyerarşi
Tanımı
Orchis purpurea (Hasancık) genellikle 40 ila 80 cm büyüyebilen sağlam yapılı bir bitkidir. Yumru dikdörtgensi-yumurtamsı, eliptik ya da neredeyse küresel olup çiçeklenme zamanı iki adettir. Tabanda yumurtamsı dikdörtgensi, etli, parlak yeşil renkli, 16 cm uzunluğunda ve 6 cm genişliğinde 4 ila 6 arası yaprak bulunur. Çiçek kurulu sıkı dizilişli 30 ila 70 adet çiçeklidir. Çiçekler iridir. Çanak yapraklar 7 ila 11 mm uzunluğunda ve 3,5 ila 6,5 mm genişliğinde olup küresel bir kukuleta oluşturur, tek renkli ya da dışları belirsiz koyu kırmızımsı kahverengi beneklidir. Taç ve çanak yapraklar menekşe ya da mor renklidir. Dudak düz, soluk pembe ya da pembe renkli, merkezi menekşe ya da mor renkli tüylerle benekli ve 20 mm uzunluğunda ve üç lobludur. Yanal loblar şeritsi, merkez lob ters yüreksi ya da ters yumurtamsı kamamsıdır. Mahmuz silindirik, ucu hafifçe şişkin ve yumurtalığın yarısı uzunluktadır. Sütun kısa olup 3 ila 4 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Kuzey Afrika ile Avrupa’dan Türkiye’ye kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Orman açıklıklarında ve çalılık alanlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 200 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit, Gebze ve Gölcük ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde hasancık, erguvani salep ve hıdırellez çiçeği adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Yunanca testis anlamına gelir. Bitkilerin yumru biçimine atıftır. Adını bir satir (yarı keçi yarı insan formunda olan mitolojik varlık) ve bir nimfin oğlu olan Orchis’ten (ὄρχις) almaktadır. Bacchus festivalinde bir rahibeye tecavüze yeltenen Orchis, vahşi hayvanlar tarafından parçalanmış ve orkideye dönüşmüştür. Romalılar satirlerin orkide ile beslendiğini düşünür ve bu nedenle bu bitkilere satyrion derlerdi. Tür adı Latince mor renkli anlamına gelir. Çiçek rengine işaret eder.
Fotoğrafları
