Orchis pallens (Solgun salep)

Tanımı

Orchis pallens (Solgun salep), Salepgiller (Orchidaceae) ailesine bağlı Salep (Orchis) cinsinden 20 ila 40 cm büyüyebilen sağlam yapılı bir bitkidir. Yumru yumurtamsı ila elipsoit olup çiçeklenme zamanı iki adettir. Tabanda 4 ila 6 arası genişçe mızraksı ya da dikdörtgensi, uçları küt, 12 cm uzunluğunda ve 4 cm genişliğinde yaprak bulunur ve bunlarda benek görülmez. Üstteki yaprakları kılıflıdır. Bırahte sarımsı yeşil renklidir ve yumurtalığı hafifçe aşar. Çiçek durumu yumurtamsı ila silindirik olup çiçekler gevşek ya da sıkı biçimde dizilmiştir. Çiçekler soluk sarı renklidir. Yanal çanak yapraklar yayılıcı ya da kıvrıktır, kanat gibi uzar ve çiçekler tamamen açıldığında geriye doğru bükülür. Taç yapraklar biraz daha kısadır ve uçları, sütunun üzerinde bir külah oluşturacak şekilde üst çanak yaprak ile birlikte eğimlidir.

Bırahte yumurtalık ile aynı uzunlukta ve soluk sarı ila yeşilimsi-sarı renklidir. Dudak yuvarlaksı yumurtamsı, düz ya da zayıfça üç loblu, beneksiz olup 6 ila 8 mm çapındadır ve taç ile çanak yapraklardan daha parlak renklidir. Ayrıca yüzeyindeki küçük tüyler nedeniyle kadifemsi bir görünüme kavuşur. Mahmuz sağlam, silindirik ve yumurtalıkla aynı uzunluktadır. Tür, maalesef aşırı otlatma nedeniyle tehdit altındadır.

Gözlem bilgileri

Avrupa’dan Kafkasya’ya kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. Orman açıklıklarında yüksek rakımlı alpin çayırlarda görülmektedir. Umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi 1000 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Yunanca testis anlamına gelir. Bitkilerin yumru biçimine atıftır. Adını bir satir (yarı keçi yarı insan formunda olan mitolojik varlık) ve bir nimfin oğlu olan Orchis’ten (ὄρχις) almaktadır. Bacchus festivalinde bir rahibeye tecavüze yeltenen Orchis, vahşi hayvanlar tarafından parçalanmış ve orkideye dönüşmüştür. Romalılar satirlerin orkide ile beslendiğini düşünür ve bu nedenle bu bitkilere satyrion derlerdi. Epitet Latince soluk anlamına gelir. Çiçek renginin soluk sarı renginde olmasına işaret eder.

Bilgi

Bitkinin hava karardığında mürver (Sambucus) ya da kedi idrarı gibi koktuğu rapor edilmiştir. Bitkinin nektarı yoktur ancak nektar taşıyan bitkileri taklit edebilir.