Özet
Ononis (Kayışkıran) genelde ekili arazilerin civarında görülen ve bazı türleri mesane ile böbrek şikâyetlerinde kullanılan bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Ononis (Kayışkıran) genellikle 30 ila 60 cm büyüyebilen tek ya da çok yıllık otlar ile çalılardan oluşan bir cinstir. Basit salgılı ya salgısız tüylü ya da nadiren tüysüzcedirler. Gövdeler dik, tabandan itibaren dallı ve zaman zaman dikenlidir. Yapraklar 1 ila 3 yaprakçıklı, nadiren tek teleksidir ve yaprakçıklar genellikle dişlidir. Çiçekler koltuklarda, tek ya da iki ila üç arası sayıdadır. Çanak çan biçiminde ya da nadiren tüpsü olup dişleri tüpten daha uzundur. Taç yapraklar sarı, beyaz, pembe ya da mor renkli olup 1 ila 2 cm uzunluğundadır. Meyve dikdörtgensi ila baklavamsı, 8 ila 9 mm uzunluğunda, kalıcı çanak ile eşit uzunlukta ya da onun hafifçe aşmakta ve ucu gagalıdır. Tohumlar meyve başına 2 ya da 3 adet, böbreksi, kahverengi ila siyah renkli ve pürüzsüz ya da kabarcıklıdır. Cins Kuzey Afrika ve Avrasya’ya özgüdür ancak günümüzde Avustralya ve Amerika kıtalarına da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca eşeğin işine yarar anlamına gelir. Cinse bağlı bazı türlerin sivri dikenleri vardır ve bu nedenle sadece eşekler tarafından tercih edilirler. Cins için önerilen Türkçe isim kayışkıran, muhtemelen yabancı dillerdeki karşılığından çıkarılmıştır. Cinse bağlı türlerin sert gövdeleri ekili arazilerde tırmığın işlemesini güç hale getirirler.
Kocaeli’ndeki türler
Ononis spinosa subsp. leiosperma
Kaşıkkıran
Ononis viscosa subsp. breviflora
Siyek dikeni
Şeytantaburesi
Yaltak dikeni
