Site icon Kocaeli Bitkileri

Oenanthe fistulosa (Kazyak)

Kazyak

Oenanthe fistulosa; 09/05/2021; Bayındırlık; 108 m.; çayır. © Hüseyin Cahid Doğan

Özet

Oenanthe fistulosa (Kazyak) türünün özelikle rozet yaprakları ilimizde kazyak adıyla bilinmektedir ve toplanarak pişirildikten sonra tüketilmektedir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Apiales

Maydanoz takımı

Apiaceae

Maydanozgiller

Oenanthe

Kazayağı

Tanımı

Oenanthe fistulosa (Kazyak) çıplak ve sitolonlu olup 100 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövdenin içi boş, silindirik, tüysüz, dik ve dallıdır. Diğer Oenanthe türlerinin aksine köklerinde yumrular bulunmaz ve bunun yerine sitonları vasıtasıyla çoğalır. Taban yaprakları üçgensi yumurtamsı, 3 ila 4 arası teleksi, 30 cm uzunluğunda ve 10 cm genişliğindedir. Yaprak saplarının da, gövdeye benzer biçimde içi boştur ve bunlar teleksi yaprak ayasından daha uzundur. Şemsiye tepededir. 5,5 cm uzunluğunda, 6 ila 12 arasında, eşit ya da eşit olmayan kol görülür. Kollar 1 ila 3 cm uzunluğundaır ve meyve zamanı kalınlaşır. Bırahte genellikle mevcut değildir, ancak zaman zaman 8 mm uzunluğunda 1 ila 4 arası bırahte görülür. İkincil bırahte yaklaşık 12 adettir ve 2 mm uzunluğundadır. Şemsiyecikler 30 ila 50 arası çiçek barındırır.

Çiçekler beyaz ile pembemsi renklidir. Terminal şemsiyelerdeki çiçekler erselik ve erkek iken, yanal şemsiyelerdeki çiçekler erkektir. Taç yapraklar beş adet, uzunlukları farklıdır ve beş adet ercik mevcuttur. Meyve silindirik ters konik, 3 ila 5 mm uzunluğunda ve 1 ila 5 mm genişliğindedir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa, kuzey Afrika ve Kafkasya’da yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Bataklıklar ve sulak alanların kenarında görülen bitki umumiyetle nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde yaygın olarak gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde kazyak adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Antik Yunanca şarap çiçeği anlamına gelir ve bu bağlamda çiçeklerinin şarap gibi kokmasına işaret eder. Ancak bazı kaynakların bunun zorlama bir bir yorum olduğu görüşündedir. Kelime ayrıca, üzüm çiçeklerinden elde edilen parfümün de adıdır. Tür adı Latince içi boş anlamına gelir ve açık bir şekilde türün gövdesinin içinin boş olmasına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Oenanthe foliis caulinis fistulosis teretibus”dur.

Gıda

Her ne kadar köklerinde zehirli bileşenler bulunsa da bunun seviyesi çok düşüktür ve bu nedenler bazı kaynaklar tarafından güvenli kabul edilmektedir. Otçul hayvanların otlatılmasında herhangi bir zehirlenme vakası rapor edilmemiştir. Ülkemizin bazı bölgelerinde kazyak ya da gazyak adıyla bilinmektedir ve rozet yaprakları toplanarak pişirilmektedir.

Fotoğrafları

Exit mobile version