Neottia nidus-avis (Asalak salep)

Özet

Neottia nidus-avis (Asalak salep) genelde kayın ormanlarında görülen ve yaz aylarında çiçek açan nadir bir orkidedir.

Hiyerarşi

Tanımı

Neottia nidus-avis (Asalak salep) genellikle 20 ila 40 cm büyüyebilen bir bitkidir. Rizomları kısadır. Gövde kalındır ve kahverengimsi pullarla örtülüdür. Pullar küt ve 3 ila 5 cm uzunluğundadır. Çiçek kurulu görece sıkı ancak alt bölümde daha gevşek ve 20 ila 30 arası çiçeklidir. Çiçekler sarımsı kahverengi ve kokuludur. Bırahte mızraksı, ucu sipsivri ve yumurtalık ile aynı uzunluktadır. Çanak ve taç yapraklar yumurtamsı, ucu küt, kukuletalı ve 10 ila 12 mm çapındadır. Dudak yayık, kıvrık, çiçek örtüsünün iki katı uzunlukta ve alt bölümü hafifçe içbükeydir. Fotosentez yapma yeteneğinden yoksundur. Besinlerini, ağaç köklerinden besin çeken mantarlardan alır. Bitki çürümekte olan ağaç yaprakları arasında görülür ve renginin de kahverengi olması nedeniyle fark edilmesi güç olabilir. Ayrıca bitki sınırlı sürede güneş ışığı alan orman derinliklerinde de büyüyebilir. Tohumlarının çimlenmesi toprakta ilişkili mantarı bulmaları ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle insan eliyle üretilmesi hayli güçtür.

Gözlem bilgileri

Kuzey Afrika ile Avrupa’dan Kafkasya’ya kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Genellikle Kayın ormanlarında görülen bitki umumiyetle haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 300 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Gölcük ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde asalak salep adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca yuva anlamına gelir. Cinsin kök yapısı çok sayıda iç içe geçmiş kökten oluşur ve yüzeysel olarak kuş yuvasını andırır. Tür adı Latince kuş yuvası anlamına gelir ve atıf cins atfı ile aynıdır.

Bilgi

Bitki güçlü ve küflü/tatlı bir koku yayar. Bu koku çok sayıda sinek türünü (özellikle Diptera) ve muhtemelen karıncayı kendine çeker. Bu bitkinin tozlanmasına yardımcı olur ve bu nedenle bitkinin üzerinde örümcek ağlarının görülmesi yaygındır. Bazı durumlarda bitki yer üstüne çıkmadan tüm döngüsünü tamamlayabilir ve nadiren görülen bir özelliktir.

Fotoğrafları