Neotinea tridentata (Katran alacası)
Tanımı
Neotinea tridentata (Katran alacası), Salepgiller (Orchidaceae) ailesine bağlı Benliçamsalebi (Neotinea) cinsinden genellikle 15 ila 45 cm büyüyebilen bir bitkidir. Tabana yakın 3 ila 4 arası yumurtamsı ila mızraksı yapraklıdır. Çiçek kurulu başak formunda küresel ila oval, yoğun çiçekli ve çiçekler gül renklidir. Çanak yapraklar birbirine yakın, sipsivri ve koyu kırmızı damarlıdır. Dudak beyazımsı gül renkli ve koyu mor benekli, sivilceli, 3 loblu; yanal loblar hilal biçimden ileri yönelik, kesik, dişli; orta lob yanal lobları aşar durumda, kamamsı, sığca çentikli ya da iki lobludur. Mahmuz silindiriktir ve yumurtalıktan daha kısadır.
Gözlem bilgileri
Ortadoğu ile Avrupa’dan Kafkasya’ya kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. Çalılık alanlar ve nemli çayırlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Yunanca yeni ile Tinaea cinsi birleştirilerek oluşturulmuştur. Tinaea artık kullanımda olmayan bir orkide cinsidir ve cins İtalyan bitki bilimci Vincenzo Tineo’ya (27 Şubat 1791 – 25 Temmuz 1856) adanmıştır. Tinea ayrıca bir güve cinsinin bilimsel adıdır. Normalde hayvanlar (animalia) ile bitkiler (plantae) aleminde aynı ada sahip cinslerin bulunması kurallara uygundur ancak bazı durumlarda bundan kaçınılması da tercih edilebilmektedir. Epitet Latince üç dişli anlamına gelir. Çiçeğin tepesindeki üç adet belirgin köpek dişi benzeri çıkıntıya işaret eder. Beri taraftan epitetteki üç dişli ifadesi tek başına türü teşhis etmek için yeterli değildir.
Katran alacası…
Neotinea tridentata, genelde çalılık alanlarda görülen ve bahar aylarında çiçek açan bir orkide türüdür.
Dilimizde katranalacası ve tavşantopuğu adları ile bilinmektedir.
