Dolaşım
Bitkiler › Kuşkonmaz takımı › Nergisgiller › Nergis
Genel bilgiler
Soğanlı bitkilerdir. Yapraklar tabanda, düz ila silindiriktir. Çiçekler tek ya da şemsiye biçiminde kurulda, beyaz, sarı ya da her iki rengi de barındırır. Bazı türlerin çiçekleri hoş kokuludur. Cins Akdeniz havzasına özgüdür.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca nergis (νάρκισσος) anlamına gelmektedir ve adını Narkissos’dan almıştır. Ekho adlı bir peri Narkissos’a âşık olur ancak aşkı karşılık görmez. Kalbi kırılan Ekho bir köşeye çekilir ve en sonunda sadece sesi bir yankı olarak kalır. Ekho’nun durumuna üzülen Aphrodite, Narkissos’u kendine âşık olmakla cezalandırır. Günlerden bir gün suda yansımasını gören Narkissos, onun kendi yansıması olduğunu anlamayarak görüntüye âşık olur. Zamanla aşkının karşılıksız olduğunu anlayan Narkissos intihar eder. Öldüğü yerden de nergis çiçekleri çıkar.
Tarihi
Plinius: Çiçeklerinden elde edilen parfüme “narcissinum” adı verilirdi.
Ceres, Pluto ve Proserpine’nin bitkisidir.
Bitki özgüven ve akılsızlığı simgeler.
Strabo: Denilir ki, Echo, Narcissus’a sırılsıklam aşıktı ancak onun kayıtsızlığı yüzünden kırık bir kalple göçüp gitti. Nemesis kızın bu haline çok öfkelendi ve Narcissus’u umutsuz aşk ile cezalandırdı. Kendi aksine aşık oldu, umutsuzca karşılık bekledi ve sonunda adını taşıyan bir çiçeğe dönüştü.
Pausanias: Denilir ki, Thespians’da Lamus adında bir nehir vardı, Narcissus bu nehirde yansımasını gördü, yansımasına aşık oldu ve bahar geldiğinde de öldü. Bence bu aptalca, hem aşık olacak hem de sudaki aksini ayırt edemeyecek? Thespian der ki, Demeter’in kızı, Narcissus’tan çok önce yaşadı ve o menekşe ile değil nergis ile kandırılarak kaçırıldı.
Geleneksel tıp
Dioscorides: Kökü kusturucudur. Balla birlikte yanıklara uygulanır. Isırgan ve sirke ile kullanıldığında cüzzam vakalarında etkilidir.
İbn-i Sînâ: Kökü saçkıran vakalarında ve çeşitli cilt sorunlarında kullanılır. İltihap giderici ve kesikleri iyileştiricidir. Burkulma ve eklem ağrılarında kullanılır. Olgun kökü kusturucudur. Balla birlikte mesane ve rahim ağrılarında kullanılır.
Literatür
Species Plantarum 1: 289. 1753. L.