Özet
Nandina domestica (Cennet bambusu) hoş kokulu çiçekleri ve kalıcı yapraklarının renkleri nedeniyle sıklıkla peyzajlara dikilen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Nandina domestica (Cennet bambusu) her dem yeşil bir çalıdır. Gövde dik, genellikle 2 ila 3 metre uzunluğunda, çıplak ve birkaç dallıdır. Dalcıklar erken dönemde kırmızımsıdır. Yapraklar sıklıkla kırmızımsı bezeli ve 30 ila 50 cm uzunluğundadır. Yaprak sapı tabanda genişlemiş ve sarılıcıdır. Yaprakçıklar 9 ila 81 adet, neredeyse sapsız, eliptik ila eliptik mızraksı, 2 ila 10 cm uzunluğunda, 0,5 ila 2 cm genişliğinde, zayıfça derimsi, çıplak, tabanı kamamsı ve ucu sipsivridir. Çiçek durumu dik, yüzlerce çiçekli ve 20 ila 35 cm uzunluğundadır.
Çiçekler kokulu, saplı ve krem ya da beyaz renklidir. Çiçek örtüsü bölümleri kiremit dizilişlidir. Çanak yapraklar yumurtamsı üçgensi ya da yumurtamsı dikdörtgensi ve 1 ila 4 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar dikdörtgensi, 4 mm uzunluğunda, 2,5 mm genişliğinde ve küt uçludur. Ercik 3,5 mm uzunluğundadır. Yumurtalık tek bölümlüdür. Tohum taslağı 1 ila 3 adettir. Meyve kırmızı ya da morumsu ve 6 ila 8 mm çapındadır. Tohum grimsi ya da kahverengimsi ve yassı küreseldir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Çin’de yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. [Harita, Sinonimler] Peyzaj alanları ile parklarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde cennet bambusu ve nandina adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı bitkinin Japonya’daki yerel adı olan nan-ten‘in (南天) Latinize edilmiş halidir. İsim büyük ihtimalle bitkinin anavatanı olan Çin’deki adından (南天竺) bozulmuştur. Tür adı Latince evcilleştirilmiş anlamına gelir ve bu bağlamda türün meyvelerinin Çin’de yeni yıl öncesinde ev ve tapınaklara asılmasına dikkat çekmektedir. Bu uygulama Kocaeli’de görülen kokina uygulamasına hayli benzemektedir.
Gıda
Yaprakların haşlandıkları suyun değiştirilmesinden sonra tüketilebileceği bildirilmiştir ancak bitkinin her parçası zehirli bileşenler içermektedir.
Tıp
Kök ve gövde öksürük giderici, büzücü, ateş düşürücü, mide şikâyetleri giderici ve toniktir. Kaynatılarak ateş, grip, bronşit, boğmaca, hazımsızlık, mide-bağırsak iltihabı, diş apsesi, kas ve kemik ağrısı ile travmatik yaralanmaların tedavisinde kullanılmıştır. Özellikle çocuklardaki öksürük vakalarında etkili olduğu kaydedilmiş ancak aşırı dozunun solunum felcine neden olabileceğinin altı çizilmiştir.
Dikkat
Meyveleri kuşlar için zehirlidir ve özellikle besinin az olduğu kış mevsiminde de dökülmedikleri için yerel kuş popülasyonları üzerinde zararlı olabilir. Hidrojen siyanür içeren meyvelerin diğer hayvanlar için de ölümcül sonuçlar doğurabileceği bildirilmiştir. İnsanlar için zehirli olduğuna dair bir rapor yoktur ancak uzak durmak en iyisidir.
Bir yanıt yazın