Türk Uygarlığındaki yeri
Miryâfillûn (مريافلن), bitkinin Antik Yunancadaki karşılığı olan muriophullon (μυριόφυλλον)’dan alınmıştır ve bin yapraklı anlamını verir. Dioscorides, yüksekten düşme vakalarında kullanıldığını, iltihap giderici ve yara iyileştirici olarak yararlanıldığını aktarmıştır. Bin yapraklı olduğu belirtilen bitkiden, iltihap giderici olarak faydalanılmıştır.
Rezene yapraklarını andıran yaprakları gövdeyi sarar, adını da bundan alır. Gövde hafifçe sarı renkli ve içi boştur. Sulak alanlarda yetişir. Taze ya da kurusu sirke ile uygulanırsa taze yaraların iltihaplanmasını engeller. Düşme vakalarında su ve tuz ile içirilir. DI 4-114.
© Doğan, Hüseyin (2023). Anadolu Türk Uygarlığında Bitkiler (XIII-XV. yy.) Yayımlanmamış Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, s.544.
Tanımı
175 cm uzayabilir. Yapraklar su içinde, 1,5 cm. ila 3,5 cm uzunluğundadır. Tek evcikli bir bitkidir, çiçekler yaprak koltuklarında belirir. Erkek çiçekler başağın üstünde, dişi çiçekler ise altındadır. Bunlar başak halinde, 5 cm ila 15 cm uzunluğunda ve suyun üzerindedir. Gövde yeşil, kırmızımsı kahverengi ya da beyazımsı pembe renkli olur. Yapraklar zeytin yeşili renginde ve 5 cm uzunluğundadır. Günümüzde özellikle akvaryum ticaretindeki değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Güçlü bir istilacıdır. Kısa sürede yayılarak hem yerli su bitkileri hem de su canlıları üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Günümüzde Gölkay olarak bilinen Bıçkıdere göletinde geniş bir popülasyona sahiptir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tatlı su kaynaklarında görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açar. 100 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde başaklı su civanperçemi ve tilki kuyruğu adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca sayısız yapraklı anlamına gelir. Türün yapraklarının çokluğuna işaret eder ve civanperçemi (Achillea) bağıntısı da bununla ilgilidir. Cinsin Türkçe adı olan sucivanperçemi, İngilizce yaygın adı olan water milfoilin tercüme edilmiş hali gibi gözükmektedir. İki durumda da yapraklarının çok sayıda olmasına işaret edilir ve bu bin yapraklı Achillea millefolium (civanperçemi) türü ile benzerliğe işaret eder. Tür adı Latince başak anlamına gelir. Türün çiçek kurulunun yapısına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Millefolium aquaticum pennatum spicatum”dur.
Gıda
Kökleri çiğ ya da pişirilerek tüketilir.
Tıp
Sakinleştirici ve ateş düşürücü etkisi vardır.
Fotoğrafları
