Özet
Muscari armeniacum (Dağ sümbülü) bahar ortasından itibaren çiçek açan ve ilimizde özellikle yol kenarları ve çayırlarda yaygın olarak görülen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Muscari armeniacum (Dağ sümbülü) genellikle 10 ila 40 cm büyüyebilen bir bitkidir. Soğanı 1 ila 2,5 cm çapında ve açık kahverengidir. Soğanlar 1 ila 3 adet, 20 ila 40 adet çiçek taşıyan sıkapa üretir. Yapraklar tabanda, 3 ila 5 arası sayıda, şeritsi ila darca şeritsi mızraksı, 10 ila 30 cm uzunluğunda ve 1 ila 5 mm genişliğinde ve üst yüzeyi yeşil renklidir. Sıkapa kısa ve çok sayıda çiçeklidir. Çiçek kurulu sıkı, yumurtamsı ila silindirik, 1,5 ila 4 cm uzunluğunda ve ila 1,5 cm genişliğindedir ve meyve zamanı uzayarak gevşek hale gelir. Fertil çiçekler gök mavi ya da menekşe lekeli, steril çiçekler soluk renklidir. Çiçeklerin beyaz renkli dişleri vardır. Kapsül ters yumurtamsı ila dairesel ve 4 ila 6 mm uzunluğundadır. Tohumlar 1,8 ila 2,2 mm çapındadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak doğu Avrasya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alan, çalılık, deniz kenarı, çayır ve kayalık yamaçlar görülen bitki umumiyetle mart ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde yaygın olarak gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde gavurbaşı, ermeni sümbülü, arap sümbülü, dağ sümbülü ve üzüm sümbülü adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca misk kokulu anlamına gelir ve bu bağlamda cinse bağlı bazı türlerin hoş kokularına dikkat çekmektedir. Cinsin Türkçe adı olan müşkürüm de açık bir şekilde cins adından türetilmiştir. Tür adı Latince Ermenistan anlamına gelir. John Gilbert Baker’ın özgün tanımında epitet tercihi ile ilgili detay yoktur ancak türün yayılış alanı Ermenistan ile sınırlı olmayıp, Avrasya bölgesidir.
Tıp
Yapraklar deri kızartıcı ve toniktir. Ayrıca bazen harici olarak romatizma tedavisinde kullanılır.
Dikkat
İnsanlar dahil hayvanlar için zehirlidir. Deri ve gastrointestinal tahrişe; yanma, ağız ülseri, ishal ve kusmaya neden olabilir. Hamilelik esnasında uzak durulmalıdır.
Fotoğrafları
