Mentha longifolia subsp. typhoides (Dere nanesi)

derleyen:

Tanımı

Değişik formlu, küflü ya da keskin kokulu, tüylü ve çok yıllık bir bitkidir. Rizomlar çoğunlukla toprak altında ve pul biçimli yapraklıdır. Çiçek açan gövdeler 40 ila 120 cm uzunluğundadır. Yapraklar 3 ila 9 cm uzunluğunda, 1 ila 3 cm genişliğinde, sapsız ya da nadiren saplı, dikdörtgensi-eliptik ila dikdörgensi-mızraksı, ortada ya da ortanın üzerinde en geniş, ucu sivri, tabanı yüreksi ya da neredeyse yüreksi, kenarı çok sayıda düzensiz ve sıklıkla yayılıcı olmak üzere keskince testere dişlidir. Yaprak ayası pürüzsüz ya da hayli zayıf biçimde buruşuk, üst yüzeyde yeşil ila gri kaba tüylü, alt yüzeyde yeşil ila beyaz kaba tüylü ve zaman zaman her iki yüzeyde de kısa havlıdır. Yaprak tüyleri dalsız, kuruduklarında keçemsidir. Halkavi çiçek durumları çok sayıda, kümelenmiş ve sıklıkla dallı başak formundadır. Çanak 1 ila 3 mm uzunluğundadır. Taç leylak ya da beyaz renklidir. Fındıkçık kestane renginde ve ağsıdır. Yapraklar genellikle 5 cm uzunluk ve 2 cm genişlikten daha küçük, tek renkli, kuruduklarında pörsümüş; başak daha ince ve en çok 1 cm çapa kadar ve dallar saplıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak batı Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Sulak alanların kenarında görülür. Kartepe ve Başiskele ilçelerinde gözlemlenmiştir. Temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açar. 900 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde dere nanesi adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını, Hades’in sevgilisi olan ancak kıskançlık nedeniyle Persephone tarafından nane bitkisine dönüştürülen Kokitoslu Mentha (μίνθη) adındaki nimften almıştır. Bitkinin Hades ile olan ilişkisi nedeniyle cenaze törenlerinde ölülerin kokularını gizlemek için kullanılmıştır. Cinsin Türkçe adı nane Süryanice kaynaklıdır. Tür adı Latince uzun yapraklı anlamına gelir. Türün yaprak yapısına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Mentha spicatum, folio longiore”dir. Alttür adı ise Antik Yunanca Typha gibi” anlamına gelir ve alttürün çiçek kurulunun Typha (saz) çiçek kurulunu andırmasına işaret eder.

Tıp

Sindirim sistemine faydalıdır. Lif oranı yüksek, idrar söktürücü ve kabızlık gidericidir. Frengi tedavisinde köklerinden faydalanılır. Tohumları spazm çözücü ve uyarıcıdır. Güçlü bir yatıştırıcıdır. Tohumları demlenerek terletici olarak kullanılır.

Fotoğrafları