Tanımı
30 cm ila 1,5 metre büyüyebilir. Gövde dik, dallı, sıkı ya da gevşekçe salgılı kısa havlıdır. Yapraklar genişçe yumurtamsı ya da eliptik, 2 ila 10 cm uzunluğunda ve 1 ila 7 cm genişliğinde, tepede sivri ya da küt, kamamsı ila yüreksi, taban hariç derince dişlidir. Çiçek halkaları 4 ila 12 arası çiçek bulundurur. Yapraklarında limon tadı vardır ve kokusu nane gibidir. Çiçekler soluk sarı renkli iken zamanla beyaza döner ve erseliktir. Tohumlar bahar ya da güz aylarında sera ortamında ekilebilir. Yavaş çimlenir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Orman açıklıkları, dere kenarı, çalılıklar ve kayalık yamaçlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Haziran ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde limon otu, oğulotu, saçkıran, yabanidereotu, yabanısırganı, kovan otu, limon nanesi, melisa otu, tatıramba, tatramba ve temre otu adları ile bilinmektedir.
Gıda
Çayı yapılır. Gıdalarda aroma verici olarak kullanılır. Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir.
Bilgi
Karınca ve sinekleri uzaklaştırır.
Dikkat
Hamilelik esnasında kullanılmamalıdır.
Etimoloji
Cins adını arıcılık yaptığı bilinen Melissae (μέλισσα) adındaki nimften almıştır. Babası Kronos’tan korumak için annesi Zeus’u Girit adasına gizlice gönderdiğinde, Melisa Zeus’u balla beslemiştir. Melissa kelimesi Yunanca arı (μέλισσα) anlamına gelmekte olup, bal (μέλι) kelimesinden türetilmiştir. Özellikle Melissa officinalis (limon otu) bal üretiminde yoğun olarak kullanılan bir bitkidir. Melissae, babası Cronus’un (Saturn) gazabından kurtarmak için saklanan Zeus’u bal ile beslemiştir. Tür adı Latince tedavi edici anlamına gelir. Epitet, geleneksel olarak tıbbi amaçlarla kullanılan bitkileri tanımlamak için kullanılır.
Tıp
Mide rahatsızlıklarını giderici, ateş düşürücü, antidepresan, yatıştırıcı, yorgunluk giderici, yüksek tansiyonu düşürücü, kalp çarpıntısını ve nefes darlığını giderici, zeka geliştirici ve bağırsak sancılarını dindiricidir. Antianksiyete, antibakteriyel, kusma engelleyici, spazm çözücü, antiviral, gaz giderici, terletici, hazma yardımcı, adet kolaylaştırıcı, ateş düşürücü ve toniktir. Üst bölümleri karın ağrısı ve damar tıkanıklığında kullanılır. Yaprakları karın ağrısı ve ülserde kullanılır. Öksürük, kardiyovasküler bozukluklar, kadın hastalıkları, bronşit, astım, migren ve diyabette başvurulur. Melissa officinalis yaprak ve üst bölümleri; Urtica dioica yaprakları ve Malva sylvestris yaprakları kaynatılarak kahvaltıdan önce içildiğinde daha sağlıklı olunmasını sağlar; demlenerek kahvaltıdan önce bir bardak içilirse böbrek iltihaplanması vakalarında etkilidir.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın