Medicago sativa (Kara yonca)

---

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki.

Dolaşım

Bitkiler › Bakla takımı › Baklagiller › Karayonca › Kaba yonca

Dağılımı

Bitki doğal olarak orta Asya’da yayılış gösterir ancak antikçağda Avrupa’ya yayılmıştır. Günümüzde dünyanın büyük bölümünde doğallaşmış durumdadır.

Genel bilgiler

Yaprak zeytin yeşilidir ve üç yapraklıdır. Çiçekler beş taç yapraklı, mor ya da lavanta renklidir. Çiçeklenme genelde yaz aylarında olur ve iki ay sürer. Çiçekler kelebek şekillidir. Kıvrık ya da sarmal şeklindeki tohum keseleri 10-20 arası sarı-kahverengi tohum ihtiva eder. Kök derindir. 80 cm kadar büyüyebilir. Tohumlar temmuz ve eylül arası olgunlaşır. Hayvancılık için hayli öneme sahip bir bitkidir. Çiçekler erseliktir. Asya kıtasına ait bir bitkidir ve insanoğlunun ilk farkına vardığı bitkilerden biri olduğu düşünülmektedir. Bitkinin yaygın adlarından biri olan alfalfa Arapçadır ve ‘bütün gıdaların babası’ anlamına gelir. Tohumlar ekilmeden on iki saat önce ılık suda bekletilmelidir. Bunlar bahar aylarında doğrudan dışarı ekilebilir.

Gözlem

Yol kenarı, tarlalar ve çayırlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Etimoloji

Cins adı Latince “Medya” anlamına gelir. Roma uygarlığında önemli bir yeri olan Medicago sativa’nın Media bölgesinden Avrupa’ya taşınmış olmasına işaret eder. Bitki geldiği coğrafyanın adı ile anılmıştır. Tür adı Latince “ekilen” anlamına gelir. Epitet, antikçağdan itibaren ekonomik değeri nedeniyle insan eliyle yetiştirilen bitkiler için kullanılmaktadır.

Mutfak

Önemli bir yem bitkisidir. Kurutulmuş yaprakları diyet maddesi olarak kullanılır. Protein, vitamin ve mineral açısından zengindir.

Geleneksel tıp

Kolesterolü dengeler. Kanı ve karaciğeri temizler. Kansızlığa iyi gelir. Sakinleştirici, ağrı kesici, antibakteriyel, iskorbüt hastalığını önleyici, Müshil, idrar söktürücü, kusturucu, ateş düşürücü, hemostatik, hipoglisemik, besleyici, uyarıcı ve toniktir. Geleneksel olarak iştahı ve kilo alımını teşvik etmek için besleyici bir tonik olarak kullanılmıştır. Bitki östrojenik bir etkiye sahiptir ve menopoz ile ilgili problemlerin tedavisinde kullanılabilir.

Dioscorides: Hayvan yemi olarak oldukça kullanışlıdır.

Dikkat

Yapraklarından büyük miktarda tüketmek, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına neden olabilir. Gut hastaları, hamilelik ve emzirme dönemlerinde olan kadınlar uzak durmalıdır.

Fotoğrafları

Literatür

Species Plantarum 2: 778–779. 1753. L.