Matricaria chamomilla (Mayıs papatyası)

derleyen:

Tanımı

Bazı kaynaklarda Matricaria recutita olarak geçer. 60 cm uzayan, dallı, dik ve pürüzsüz bir gövdesi vardır. Uzun ve dar yapraklar iki teleksi ya da üç teleksidir. Çiçeklerin güçlü ve aromatik bir kokusu vardır. Tohumlar Temmuz ve Ağustos aylarında olgunlaşır. Tohumlar üç haftada çimlenir. Geçirgen toprakta ve güneşli bir bölgede hayli kolay yetişen bir bitkidir. Çiçekler 1 ila 2,5 cm yarıçapındadır. Yapraklar almaşlı dizilişli, kısa saplı ya da sapsızdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ve Asya’da yayılış gösterir ancak tıbbi değeri nedeniyle dünyanın tamamına dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Yol kenarı, tarlalar ve çayırlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mart ve temmuz ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde bayağı papatya, adi papatya, mayıs papatyası, tıbbi papatya, alman papatyası, ak baba, ak babacca, ak babaç, ak bubaç, ak bubeşçe, babuçça, babunç, bebisçe, bobaççe, boğaz çiçeği, bubaçça, bubeççe, bubeşçe ve kelkız çiçeği adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince matrix kökünden gelmektedir ve bu rahim anlamına gelir. Cinsin çiçek tablası rahimi andırır. Benzer benzeri tedavi eder doktrini kapsamında çok sayıda jinekolojik şikayetlerin tedavisinde kullanılmıştır. Tür adı Antik Yunanca yer elması anlamına gelir. Bitkiler belirgin bir elma kokusuna sahiptirler. İkili adlandırma öncesi adı “Chamaemelum vulgare”dir.

Gıda

Genç dalları baharat olarak kullanılır. Çiçekleri kurutularak çay elde edilir.

Tıp

Mide, bağırsak ve uyku sorunlarında kullanılır. Müshil özelliği vardır. Dil kalınlaşması, boğaz ve gözlerde şişme, kaşınma gibi yan etkileri vardır. Sindirim bozukluklarının tedavisinde, gerginlik, asabiyet ve deri problemlerini tedavi etmek için harici olarak kullanılır. İnfüzyonu dahili olarak sakinleştirici, antiseptik, spazm çözücü, gaz çıkarıcı, safra söktürücü, terletici, adet kanamasını uyarıcı, ateş düşürücü, yatıştırıcı, mide ağrısı giderici, tonik ve kan damarlarını genişleticidir. Çiçekleri harici olarak yaralar, güneş yanığı, yanıklar, hemoroit, mastitis ve bacak ülseri tedavisinde de kullanılır.