Matricaria (Almanpapatyası)

Özet

Matricaria (Almanpapatyası) binlerce yıldır tıbbi amaçlarla kullanılan bir dizi türü barındıran meşhur bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asterales

Papatya takımı

Asteraceae

Papatyagiller

Tanımı

Matricaria (Almanpapatyası) genellikle 10 ila 25 cm büyüyebilen, kazık köklü tek yıllık aromatik otlardan oluşan bir cinstir. Gövde 1 ila 10 adet, dik ya da yükselici ve genellikle dallıdır. Yapraklar tabanda (taban yaprakları kısa süre içinde kurur) ve gövdede, almaşlı dizilişli, saplı ya da sapsız, kaşıksı, dikdörtgensi ya da yumurtamsı ve 2 ila 3 derin teleksidir. Çiçek başları tablamsı ya da ışınsal ve dalların ucunda tek ya da zaman zaman yalancı şemsiye halindedir. İnvolukrum deniz kabuğu biçimde ve 4 ila 14 mm çapındadır. Filariler kalıcı, 3 ila 4 sıra halinde 25 ila 50 adet, belirgin, dikdörtgensi ya da yumurtamsı ila kaşıksı ya da şeritsi ve uzunlukları farklıdır.

Çiçek tablası konik ila dikdörtgens-yumurtamsıdır. Dilsi çiçekçikler mevcut değildir ya da 10 ila 12 adet olup dişi ve verimlidir. Taç eliptik-yumurtamsı ve beyaz renklidir. Tüpsü çiçekçikler 120 ila 750 adet, erselik ve verimli olup taç sarı ila yeşilimsi sarı renklidir. Kapçık ters koniksi, hafifçe sıkıştırılmış ve 5 kabarık çizgilidir. Sorguç mevcut değildir. Cins kuzey yarımküreye özgüdür ancak günümüzde güney yarımküreye de dağılmıştır. Bazı türlerinden çay elde edilmiştir. Gaz giderici ve iltihap önleyici olarak kullanılır. Merhem elde edilerek ağız ve diş eti iltihaplarında başvurulur. Diğer yandan cinse bağlı türleri teşhis etmek çoğunlukla güçtür, dahası karışıklık bilimsel düzeyde de devam etmektedir. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Latince matrix kökünden gelmektedir ve bu rahim anlamına gelir. Cinsin çiçek tablası rahmi andırır. Benzer benzeri tedavi eder doktrini kapsamında çok sayıda jinekolojik şikayetlerin tedavisinde kullanılmıştır. Cins için önerilen almanpapatyası adı bariz bir biçimde hatalıdır. Muhtemelen Matricaria chamomilla‘nın yaygın adı olan German chamomile‘den tercüme edilmiştir ancak German kelimesi bitkiyi, Roman chamomile adı ile bilinen Chamaemelum nobile‘den ayırt etmek kullanılmıştır. German kelimesi, özellikle Ortaçağ düşünüldüğünde Alman’ın karşılığı olarak kullanılamaz.

Kocaeli’ndeki türler

Matricaria chamomilla

Matricaria chamomilla

Mayıs papatyası