Malva pusilla (Kabalık)

Özet

Malva pusilla (Kabalık) genelde işlenmemiş arazilerde görülen ve hem tıbbi hem de gıda bakımından değerli bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Malva pusilla (Kabalık) genellikle tek, nadiren iki ya da çok yıllık bir bitkidir. Gövdeler sürünücü ila yükselici, 20 ila 60 cm uzunluğunda ve seyrekçe genellikle basit ve yıldızsı tüylüdür. Sitipüller kalıcı, darca yumurtamsı üçgensi, 3 ila 5 mm uzunluğunda ve 2 ila 3 mm genişliğindedir. Ortadaki yaprakların sapı ayanın üç katı uzunlukta seyrekçe basit ve yıldızsı tüylüdür. Yaprak ayası yüreksi ila genişçe böbreksi, lobsuz ya da genişçe ve sığca beş loblu 1 ila 5 cm uzunluğunda ve genişliğinde, tabanı yüreksi, kenarları dişli, ucu yuvarlak ve yüzeyi çıplak ya da seyrekçe yıldızsı tüylüdür. Çiçek durumu koltuklarda, çiçekler tek ya da 2 ila 10 adetten oluşan kümeler halinde ve saplıdır.

Çiçek sapı 0,4 ila 0,5 cm uzunluğunda iken meyve zamanı 1 ila 2,4 cm uzunluğunda, esnek ve ince, seyrekçe basit ve yıldızsı tüylüdür. Ekçanak blobları belrigin, çanağa kaynaşık değil, şeritsi ila mızraksı, çanaktan daha kısa, düz kenarlı ve yüzeyleri kirpikli ve kısa havlıdır. Çanak 3 ila 5 mm uzunluğunda iken meyve zamanı 5 ila 6 mm uzunluğundadır. Lobları ise kısmen merikarpı örtmekte ve çoğunlukla kıllıdır. Taç yapraklar soluk pembe ila beyaz renklidir. Bunlar çanağa eşit ya da ondan hafifçe daha uzundur. Merikarp kenarları keskince köşeli, dişli, kanatsız ve yüzeyi buruşuk ağsıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] tahrip edilmiş araziler ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ila ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde kabalık adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca yumuşak anlamına gelir. Cinsin rahatlatıcı etkilerine işaret eder. Cins adı için hem Dioscorides hem de Theophrastus malakhe (μαλάχη) kelimesini kullanmakta olup, kelime Latinceye malva olarak geçmiştir. Tam olarak Türkçedeki ebegümeci kelimesinin karşılığıdır. Tür adı Latince çok küçük anlamına gelir. Türün çiçek boyutuna işaret eder.

Gıda

Yaprak ve tohumları tüketilmiş, ayrıca salatalara eklenmiştir.

Tıp

Yaprakları yatıştırıcıdır ve ağrıları hafifletmek için kullanılmıştır. Sindirim ve idrar yollarındaki iltihabı tedavi etmek için önerilmiştir. Tohumlarına öksürük, bronşit, ülser ve hemoroid tedavisinde başvurulmuştur. Bunun yanında cilt hastalıkları, ısırık, morarma ve şişlik halinde haricen uygulanmıştır. Kökler demlenerek kilo vermek için ve yapraklar da demlenerek idrar söktürücü olarak içilmiştir.

Bilgi

Bitki ve merikarptan krem, sarı ve yeşil renkli boya elde edilmektedir. Kökü dış fırçası yerine kullanılmıştır. Çiçekler kurutularak cilt yumuşatıcılara eklenmiştir.

Fotoğrafları