Malva (Ebegümeci)

Özet

Malva (Ebegümeci) genelde mor ila pembe çiçekler açan, bazı türleri tüketilen ve çok sayıda türü de süs bitkisi olarak yetiştirilen bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Malvales

Ebegümeci takımı

Malvaceae

Ebegümecigiller

Tanımı

Malva (Ebegümeci) çıplak ya da yıldızsı veya basit tüylü ve tek, iki ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövdeler dik, yükselici ya da sarılıcıdır. Sitipüller kalıcı ya da dökülücü, şeritsi, mızraksı, üçgensi ya da yumurtamsı ila oraksı; yaprak ayası dairesel ya da böbreksi, lobsuz ya da elsi 3 ila 7 adet loblu ya da bölünmüş, tabanı yüreksi ila kesik ve kenarı dişlidir. Çiçek durumu genellikle koltuklarda demet halinde, zaman zaman çiçekler tek ve zaman zaman terminal salkım halindedir.

Ekçanak bölümleri 3 ya da nadiren 2, doğrusal, yumurtamsı ya da dikdörtgensidir. Taç yaprakların uçları içeri doğru girintilidir. Merikarp 6 ila 15 adet, kuruduğunda bronz ya da kahverengi, kamamsı, dikdörtgensi ila böbreksi, ucu yuvarlak ve kendi kendine açılmamaktadır. Meyve olgunlaştığında yarılarak çok sayıda bölüme ayrılır. Tohumlar merikarp başına bir adet, böbreksi ya da yuvarlak, çentikli ve çıplaktır. Cins Avrasya, Avustralya ve Afrika’ya özgüdür ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Bitki ihsanı ve anne şefkatini simgeler. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca yumuşak anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin rahatlatıcı etkilerine işaret eder. Cins adı için hem Dioscorides hem de Theophrastus malakhe (μαλάχη) kelimesini kullanmakta olup, kelime Latinceye malva olarak geçmiştir. Tam olarak Türkçedeki ebegümeci kelimesinin karşılığıdır.

Anahtar

1. Çiçekler yaprak koltuklarında demet halinde

5. Taç yapraklar 18-25 mm, çanak yapraklardan (3-)4 ya da daha fazla kat uzunlukta 5. sylvestris

5. Taç yapraklar 6-14 mm, çanak yapraklarla aynı ila 3 kat daha uzunlukta

6. Çanak meyve zamanı genişler; merikarpın yakın kenarları dişli 9. parviflora

6. Çanak meyve zamanı genişlemez; merikarpın yakın kenarları pürüzsüz

7. Ekçanak bölümleri dikdörtgensi ila yumurtamsı 6. nicaeensis

7. Ekçanak bölümleri şeritsi ila kılsı

8. Taç, çanaktan 2 ya da daha fazla kat uzun; merikarp pürüzsüz 7. neglecta

8. Taç, çanağa eşit ya da onu hafifçe aşar; merikarp belirgin biçimde ağsı 8. pusilla

Kocaeli’ndeki türler

Malva punctata

Malva punctata

Saracak

Malva neglecta

Malva neglecta

Çoban çöreği

Malva trimestris

Malva trimestris

Pamuk çiçeği

Malva cretica

Malva cretica

Gülhatmi

Malva nicaeensis

Malva nicaeensis

İlmikotu

Malva sylvestris

Malva sylvestris

Ebegümeci

Malva pusilla

Malva pusilla

Kabalık