Maclura pomifera (Ayı dutu) genellikle 8 ila 15 metre büyüyebilen bir ağaçtır. Kökleri kalın, etli ve parlak turuncu kabuk ile kaplıdır. Gövde kabuğu koyu renkli ve kabukludur. Yapraklar almaşlı dizilişli olup 90 ila 120 cm uzunluğundaki sürgünlerde belirir. Yapraklar 8 ila 13 cm uzunluğunda ve 5 ila 8 cm genişliğinde, koyu yeşil, üst yüzeyi parlak, alt yüzeyi soluk yeşil renklidir. Sonbaharda bu yapraklar parlak sarı rengine döner. İki evcikli bir türdür, dişi ve erkek çiçekler farklı ağaçlarda bulunur. Erkek çiçek durumu yanal dallarda küme halinde, 1 ila 1,5 cm uzunluğundaki sap üzerinde, havlı ve küresel ya da silindiriktir.

Dişi çiçek durumu 2 ila 2,5 mm uzunluğundaki sap üzerinde, çıplak ya da havlı ve küreseldir. Erkek çiçeklerde çanak yapraklar belirgin, sarı yeşil renkli, sivri uçlu ve havlıdır. Dişi çiçeklerde çanak yapraklar yeşil renkli, ters yumurtamsı, yumurtalık yumurtamsı, sıkıştırılmış, boyuncuk tabanı yeşil, çıplak, tepecik sarımsı ve sivilcelidir. Meyve birleşik karpel formunda, sarı yeşil ila yeşil renkli, küresel, çıkıntılı, 8 ila 15 cm çapında ve olgunlaştığında parlak sarı kahverengidir. Meyve kesildiğinde yapışkan beyaz bir sıvı sızdırır. Tohumlar krem renkli, yumurtamsı ila diködrtgensi, tabanı kesik ya da yuvarlak ve ucu yuvarlaktır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Kuzey Amerika’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümünde doğallaşmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar, yol kenarı ve dere kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde ayıdutu, yalancı portakal, avlu ağacı, ayı elması ve hint portakalı adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins 27 Ekim 1763 – 23 Mart 1840 tarihleri arasında yaşamış İskoç jeolog William Maclure’a adanmıştır. Tür adı Latince meyve taşıyan anlamına gelir. Açık bir şekilde türün oldukça büyük birleşik meyvesine işaret eder.

Tıp

Kök demlenerek göz rahatsızlıklarında kullanılmıştır.

Dikkat

Sütlü özsuyu dermatite neden olabilir.

Bilgi

Erozyon kontrolü için dikilmiştir. Ayrıca Amerikalı yerliler yaylarını dallarından yapmışlardır. Ağaçtan sarı turuncu boya elde edilmiştir. Bunun yanında meyveler böcek kovucu olarak kullanılmıştır.