Lotus ornithopodioides (Civcivayağı)

Tanımı

Lotus ornithopodioides (Civcivayağı) genellikle 15 ila 50 cm uzayabilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde yatık konumdadır, tüyler yaslanıcı durumdadır. Üst yapraklar 8 ila 18 mm uzunluğunda ve 4 ila 10 mm genişliğindedir. Bunlar ters yumurtamsı ile baklavamsı arası biçimlidir, alt çiftler daha küçüktür. Çiçeklenme şemsiye halindedir ve 3 ila 5 arası çiçek görülür. Bırahteler çanaktan daha uzundur ve yaprakçıkları andırır. Çiçekler 7 ila 8 mm uzunluğundadır. Çanak belirgin biçimde iki dudaklı tırtıklıdır. Taç sarıdır. Meyve 20 ila 45 mm uzunluğunda ve 2 ya da 3 mm genişliğindedir.

Gazalboynuzu ile ilgili bilgi → Lotus || Baklagiller ile ilgili bilgi → Fabaceae

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika kıtasına da dağılmıştır. Kayalık yamaçlar, yol kenarı ve çayırlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins adının etimolojisi açık değildir. Lotus Antikçağda çok sayıda bitkinin ortak adıdır ve bunların içinde Lotus corniculatus (gazel boynuzu) da mevcuttur. Örneğin Plinius bir hünnap türü olan Zizyphus lotus’un adını lotus olarak aktarmaktadır. Yine bir nilüfer türü olan Nelumbo nucifera, günümüzde de lotus çiçeği adı ile bilinmektedir. Plinius’a göre gerçek lotus, Zizyphus lotus türüdür. Bölgenin misafirperverliği ile ünlü halkı da lotus yiyenler olarak bilinir. Lotus yiyenler ile ilgili Homer’in Odisseus’un adlı eserinde de bilgi mevcuttur. Aynı aileye bağlı Melilotus officinalis (kokulu yonca) türü de antikçağ da lotus adı ile bilinmekteydi ve bilimsel adında da lotus kelimesi korunmuştur. Özetle Roma’da meyvesi hoş kokulu ve tatlı olan meyvelerin lotus olarak anılması sıradandır. Örneğin Celtis australis (çitlembik) de lotus olarak bilinir. Epitet Antik Yunanca kuş ayağına benziyor anlamına gelir ve açık bir şekilde türün meyve yapısına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı Lotus siliquis ornithopodii”dir.