Limonium narbonense (Sahil karanfili)

derleyen:

Tanımı

30 ila 50 cm büyüyebilir. Çiçekli saplar 1 metreyi görebilir. Yapraklar genişçe eliptik ila dikdörtgensi ters yumurtamsı, 10 ila 30 cm uzunluğunda ve 2 ila 8 cm genişliğinde, küt ve sivri çıkıntılıdır. Sıkapa aralıksız biçimde dallı, dış bırahte damarlı, iç brahte çanağın üçte ikisi uzunluğunda, başakçıklar genellikle 5 mmden daha uzundur.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Deniz kenarında görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 10 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde sahil karanfili adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca çayır anlamına gelir. Cinsin genellikle tuzcul çayırlarda görülmesine işaret eder. Türkçe Bitki Adları Listesi’nde kuduzotu ayrıca Alyssum cinsi için de verilmiştir. Bu mükerrer isim tercihi ile ilgili detaya ulaşamadık. Her durumda bitkinin kuduz vakalarında kullanılmasına işaret ediyor olmalı ancak bununla ilgili bir bilgi de göremedik. Tür adı Latince Narbonne anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder.

Türk Uygarlığındaki yeri

Yerba şâna (يربه شانه), bitkinin olasıklıkla İspanyolcadaki karşılığıdır. Metinlerimizde bitki için kullanılan sag otı (صغ اوتى), İbnü’l-Baytâr’ın bitki için kullandığı sağlık otu (العشبة الصحيحة) ifadesinden alınmıştır. Geniş ve yarım metre uzunluğundaki yapraklarının uçlarından aşağı kıvrık olduğu belirtilen bir bitkidir. Çiçekleri mor renklidir. Meyvesi bellût meyvesine benzer. Özellikleri bakımından ak behmen’e yakındır. Cinsel isteği arttırıcıdır. Rahim hastalıklarında kullanılmıştır. Kilo aldırıcı ve idrar söktürücüdür. Böbrek ve mesane rahatsızlıklarında faydalıdır.

© Doğan, Hüseyin (2023). Anadolu Türk Uygarlığında Bitkiler (XIII-XV. yy.) Yayımlanmamış Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, s.713.

Fotoğrafları