Lilium martagon (Türk zambağı)

Bitkiler › Zambak takımı › Zambakgiller › Zambak › Türk zambağı

Nadir bitki, Süs bitkisi, Yenilebilir bitki, Tıbbi bitki, Zehirli bitki, Avrupa-Sibirya elementi.

70 cm ila 100 cm büyüyebilir. Çiçekler 3 ila 10 arası sayıda, genelde pembe ila mor renklidir ve kokuludur. Olgun bireyler elliye kadar çiçek barındırabilir. Gövde yeşil renklidir ve mor ya da kırmızı lekeler bulunur. Yapraklar eliptik ila mızraksı, kıvrık, 16 cm uzunluğunda ve genellikle altları hafifçe tüylüdür. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında olgunlaşır.

Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. [Harita|Sinonimler|Herbaryum]

Ormanlık alanlar ve dere kenarlarında görülür. Gebze ilçesinden kayıt bildirilmiş ancak henüz gözlemlenememiştir.

Cins adı Antik Yunanca çiçek anlamına gelir. Kelime Yunancaya büyük ihtimalle Antik Mısırca’dan geçmiştir. Dilimizdeki zambak kelimesi Arapça orijinlidir. Tür adı Latince sarık anlamına gelir. Türün çiçeklerinin Osmanlı Devleti padişahı Çelebi Mehmet’in (I. Mehmed) sarık bağlama şekline benzemesine işaret eder. Avrupa’da türün çiçek yapısı ile sultanın sarığı arasında benzerlik kurulmuştur ve bu nedenle İstanbul zambağı ve Sultan zambağı adları ile bilinir.

Yaprağındaki izler hakkında iki efsane vardır; ilki Apollon’un kederini gösterdiği, ikincisi ise Aiax’ın dökülen kanı olduğu yönündedir. Yapraklar üzerindeki düzenli damarlar Yunanca αι harflerine benzemektedir ve bu kelime Yunanca ne yazık ki/heyhat! anlamına gelmektedir.

Soğan pişirilerek tüketilebilir. Nişasta bakımından zengindir.

Soğan idrar söktürücü, adet akışı teşvik edici, yumuşatıcı ve balgam söktürücüdür. Kalp hastalıklarını, kalp bölgesindeki ağrıları ve göğüs anjinini hafifletmek için kullanılır.

Kediler için zehirlidir. Yutulması halinde böbrek yetmezliğine ve ölüme neden olabilir.

Doğan, Hüseyin (2022). Lilium martagon (Türk zambağı) - Kocaeli Bitkileri. Erişim adresi: https://kocaelibitkileri.com/lilium-martagon/ Erişim tarihi: 6 February 2023