Legousia speculum-veneris (Hoş kadınaynası)

Tanımı

10 ila 30 cm büyüyebilir. Bitki tüysüz ya da nadiren kısaca kıllıdır. Gövde dik, çoğunlukla dallı ve yükselicidir. Çiçekler tek ya da çok sayıda, salkım halindedir. Çanak lobları şeritsi mızraksı, 8 ila 12 mm uzunluğunda, çiçeklenme zamanı yumurtalık uzunluğundadır. Taç tabaksı, 10 ila 15 mm uzunluğunda ve 20 ila 25 mm genişliğinde, küt loblu, menekşe ya da nadiren beyaz ya da leylak renklidir. İplikçikler kısa, tabanda geniş ve tüysüzdür. Kapsül silindirik, 10 ila 15 mm uzunluğundadır. Tohumlar genişçe elipsoittir. Güneşli bölgeleri ve nemli toprakları tercih eder.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılıklar, tarlalar ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Gıda

Yapraklar çiğ olarak tüketilebilir.

Etimoloji

Cins 17 Kasım 1695 – 17 Mart 1774 yılları arasında yaşamış Fransız akademisyen Bénigne Legouz de Gerland’a adanmıştır. Cinsin dilimizdeki karşılığı olan kadınaynası bitkinin antikçağda bilinen adı olan “Venüs’ün aynası” ile ilgilidir. Ortaçağda Hristiyanlığın etkisi ile bu, “Meryem’in aynası” olmuştur. Bitkinin çiçek örtüsü antikçağ aynalarına benzer, ayrıca çiçekleri parlak güneş ışığını yansıtır. Venüs’ün yanında, yansıttığı her şeyi çok güzel yapan bir ayna varmış ancak tanrıça günlerden bir gün bu aynayı düşürmüş. Aynayı bir çoban bulmuş ve kendine çevirdiğinde aynada gördüğü aksine aşık olmuş. Venüs’ün oğlu aşk tanrısı Cupid bu durumu görünce aynayı çobandan almış ve kırmış. Aynanın kırılan her bir parçası da kadınaynası olarak bilinen çiçeklere dönüşmüş. Tür adı Latince Venüs aynası anlamına gelir. Yapraklarının su tutmama özelliğine işaret eder. Roma mitolojisine göre Venüs, denizden çıktığında saçları ıslanmamıştı.

Türkçe adları

Dilimizde hoş kadınaynası adı ile bilinmektedir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.