Özet
Lapsana communis subsp. intermedia (Şebrek) genelde nemli orman sınırlarında görülen ve bahar sonundan güz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Lapsana communis subsp. intermedia (Şebrek) 1 ila 1,2 metre büyüyebilen bir bitkidir. Gövde diktir. Gövdede tüylü dallar görülür, özsuyu sütlü değildir. Yapraklar almaşlı ve sarmal biçimde dizili, 1 ila 15 cm uzunluğunda, 1 ila 7 cm genişliğinde, yumurtamsı ve kenarları loblu ya da tırtıklıdır. Alt yapraklar uzun saplı iken üst yapraklar sapsız ya da kısa saplıdır. İnvolukrum 5 ila 10 mm uzunluğunda ve 2 ila 5 mm genişliğindedir. Dıştaki filariler 1 mm uzunluğunda, birkaç adet ve yumurtamsı-mızraksı iken içtekiler şeritsi-dikdörtgensidir. Sekiz ila on beş arası soluk sarı rengi dilsi çiçekçik görülür ve uçları beş dişlidir. Kapçık 2,5 ila 9 mm uzunluğunda ve sarımsı kahverengidir. Dıştaki kapçıklar içtekilerden çok daha uzundur.
Tohumlar ağustos ve ekim arasında olgunlaşır. Bin tohum üretebilirler. Tohumlar hindiba türlerinde olduğu gibi rüzgarda dağılmalarını sağlayacak sorguçlara sahip değildir. Gövde genellikle tek, genellikle 30 cm’den daha uzun, genellikle sadece orta bölümün üzerinde dallanmış, çiçek kurulu sapı uzun, alt ve orta gövde yaprakları genellikle lirsi az teleksi, üst yapraklar dar ve düz kenarlı, involukrum yeşilimsidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Balkanlar, Ortadoğu ve Kafkasya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlar ve dere kenarlarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 100 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde şebrek ve meme otu adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca temizleyen anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin tıbbi özelliklerine işaret eder. Tür adı Latince yaygın anlamına gelir. Türün yayılış alanının genişliğine işaret eder. Alttür adı ise Latince ortada anlamına gelir. Epitet genellikle bir türün başka iki tür arasında geçiş özellikleri taşıdığında kullanılır. En ayırt edici özelliği alt yapraklarında meme ucuna benzeyen loblardır. Meme otu adı adı kapalı çiçek tomurcuklarının memeye benzetilmesine atıftır. Tür ayrıca emziren annelerin meme uçlarındaki tahrişi giderir ve benzerler benzerleri tedavi eder (İşaret Doktrini) kapsamında değerlendirilir.
Gıda
Genç yapraklar salatalara eklenmekte ya da ıspanak gibi pişirilmektedir. Acı ve turpa benzeyen bir tadı vardır.
Tıp
Sakinleştiricidir ve antiseptik özelliği vardır. Ayrıca ağrı dindiricidir ve cilt çatlaklarına iyi gelir.
Bir yanıt yazın