Âlem
Plantae (Bitkiler)
Takım
Cucurbitales (Kabak takımı)
Aile
Cucurbitaceae (Kabakgiller)
Cins
Lagenaria (Uzunkabak)
Tür
Lagenaria siceraria (Su kabağı)
Anahtar kelimeler
Tanımı
4,5 metreye kadar boylanabilen sarılıcı ve tırmanıcı bir bitkidir. Gövde otsu ve görece sıkı tüylüdür. Yapraklar genişçe yumurtamsı-böbreksi ya da dış hatta neredeyse dairesel, yüreksi, yılankavi-dişli, sivri çıkıntılı, alt yüzü tüylü, üst yüzeyi de çoğunlukla tüylü, 3 ila 23 cm uzunluğunda, 4,5 ila 23 cm genişliğinde, bölünmemiş ya da kısaca ve belirsizce elsi 5 ila 9 adet lobludur. Yaprak sapı 2 ila 12 cm uzunluğundadır. Sülük iki parçalıdır. Erkek çiçek tek ve uzun çiçek durumu sapı üzerinde, dişi çiçekler ise uzun saplıdır. Meyve iri, neredeyse küresel, elipsoit, sürahimsi ve çoğunlukla 13 cm çapındadır. Tohumlar dikdörtgensi ve sıkıştırılmıştır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak tropikal Afrika’da yayılış göstermekle birlikte mutfak değeri nedeniyle erken dönemde Akdeniz havzasında doğallaşmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çit ve duvarlarda görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Haziran ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde su kabağı ve uzun kabak adları ile bilinmektedir.
Bilgi
Meyve kabuğunun sert olması nedeniyle şişe, sürahi, müzik aleti yapımında kullanılmıştır.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca sürahi anlamına gelir ve meyvenin biçimine işaret eder. Tür adı Latince alkollü içki anlamına gelir ve türün meyvelerinin Antikçağda şarap kadehi olarak kullanılmasına işaret eder.
Gıda
Ham meyve pişirilerek tüketilir. Yaprak ve genç sürgünler pişirilerek yenilir. Tohum yağ bakımından zengindir, pişirilerek tüketilir, ayrıca yemeklik yağ elde edilir.
Tıp
Tohumun etrafındaki posa kusturucu ve müshil etkilidir. Baş ağrısını gidermek için yaprakları ezilerek lapa halinde başa uygulanır. Çiçekleri panzehir etkilidir. Kök kabuğu ve meyve kabuğu idrar söktürücüdür. Meyve taş düşürücü, idrar söktürücü, kusturucu ve soğutucudur. Meyve suyu hazımsızlık ve ülser tedavisinde kullanılır. Tohumları parazit düşürücüdür.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın