Kosteletzkya pentacarpos (Kıyı ebegümeci)

derleyen:

Tanımı

3 metreye kadar boylanabilir. Yeşil parçalı değişken biçimlerde havlı, çoğunlukla seyrek ila yoğun yıldızsı tüylü ila çıplaktır. Gövde seyrekçe ile serbestçe dallıdır. Sitipül 2,5 ila 10 mm uzunluğundadır. Alt yaprakların sapı ayanın 1/3 ila 2/3 katıdır. Yaprak ayası darca yumurtamsı, sıklıkla elsi ya da tebersi 3(-5) loblu, 5,5 ila 17,5 cm uzunluğunda, 3,5 ila 16 cm genişliğinde, kenarları kabaca ila iyice testere dişli ya da düzensiz biçimli dişli ya da düz, ucu sivri ila sipsivridir. Çiçekler üst yaprakların ya da yanal dalların koltuklarında tektir. Çanak çansı ila tabaksıdır. Taç tabaksı iken zamanla hunimsi çansıdır. Taç yapraklar genellikle pembe ya da nadiren beyaz ve tabanı sarıdır. Başçık ve polenler sarı renklidir. Boyuncuk ve tepecik koyu pembe renklidir. Kapsül koyu kahverengi, 10 la 14 mm çapında, minikçe ila kabaca tüylü ve valf kenarları güçlü biçimde kıvrıktır. Tohum kahverengidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Kuzey Amerika, Güney Avrupa ve Kafkasya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Deniz kenarına yakın bataklık alanlarda görülür. Kandıra ilçesinde gözlemlenmiştir. Ağustos ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 20 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde kıyı ebegümeci adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins 13 Mart 1801 – 18 Ağustos 1887 tarihleri arasında yaşamış Bohemyalı bitkibilimci Vincenz Franz Kosteletzky‘a adanmıştır. Tür adı Antik Yunanca beş meyveli anlamına gelir. Türün meyvesinin beş köşeli olmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “Ketmia palustris minor, folio angusto, flore parvo purpurascente, fructu depresso pentagono” olarak belirtilmiştir.

Gıda

Yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilir. Çorbaları koyulaştırmak için kullanılır. Çiçekler çiğ halde salatalara eklenerek tüketilir.

Fotoğrafları