Jasminum officinale (Yasemin)

derleyen:

Tanımı

Sarmaşık formlu bir çalı olup 0,4 ila 5 metre boylanabilir. Dalcıklar köşeli ya da oluklu, çıplak, seyrekçe havlı ya da üst üste binici tüylüdür. Yapraklar karşılıklı dizilişli, az teleksi ya da teleksi bileşik, sıklıkla dalcıkların tabanında basittir. Yaprak sapı 0,4 ila 4 cm uzunluğunda, çıplak ya da üst üste binici tüylüdür. Yaprakçıklar 3 ila 9 adet, çıplak ya da seyrekçe üst üste binici tüylerle havlıdır. Terminal yaprakçık yumurtamsı ya da darca eliptik, 0,5 ila 4,5 cm uzunluğunda ve 0,2 ila 2 cm genişliğinde, tabanı kesik, ucu sivri ya da sipsivri ya da nadiren küttür. Yanal yaprakçıklar yumurtamsı ila eliptik ya da neredeyse dairesel, 0,3 ila 3 cm uzunluğunda ve 2 ila 13 mm genişliğinde, tabanı yuvarlak ya da kesik, ucu sivri ya da küttür. Talkım şemsiyemsi ya da neredeyse şemsiyemsi, terminal ya da nadiren koltuklarda, 1 ila 10 çiçeklidir. Bırahte şeritsi ve 1 ila 10 mm uzunluğundadır. Çiçek sapı 0,4 ila 2,5 cm uzunluğundadır. Çiçekler hoş kokuludur. Çanak fincansıdır. Taç beyaz ve zaman zaman dış yüzeyi kırmızı renklidir. Meyve olgunlaştığında mor renkli ve küresel ya da elipsoittir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Türkiye ile Çin arasındaki bölgede yayılış gösterir. Bitkinin yayılış alanı İpek Yolu ile birebir uyumludur. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Yol kenarı ve bahçelerde görülür. Derince ilçesinde gözlemlenmiştir. Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde yasemin, beyaz yasemin ve hakiki yasemin adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Farsça yasemin anlamına gelir. Farsça tanrının hediyesi anlamına gelir. Tür adı Latince tedavi edici anlamına gelir. Türün geleneksel tıpta kullanılmasına işaret eder.

Gıda

Çiçekler yenilebilir ya da aroma verici olarak çaya eklenir. Çiçekleri kurutularak çay yapılır. Çiçeklerinden elde edilen yağ çeşitli gıdalarda çeşni olarak kullanılır.

Tıp

Yaprakların suyu kulak şikayetlerinde kullanılır. Yapraklarına ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak başvurulur. Kökü saçkıran vakalarında kullanılır. Çiçekler afrodizyak, antiseptik, spazm çözücü, süt arttırıcı ve toniktir. Aromaterapide kullanılır. Depresyon, sinirsel gerginlik, iktidarsızlık, soğukluk, âdet bozuklukları ve zayıf sindirim vakalarında başvurulur.