Iris suaveolens (Bodur süsen)

Tanımı

8 ila 15 cm büyüyebilir. Rizom kalın, kısa ve 1 ila 2 cm uzunluğundadır. Yapraklar orak biçimli ve herdem yeşildir. Bunlar mavi yeşil, grimsi renkte olup 7 ila 22 cm uzunluğunda ve 0,4 ila 1 cm genişliğindedir. Gövde ince ve basittir. Gövde iki adet yeşil, mızraksı sıpataya sahiptir, bu 2,5 ila 8 cm uzunluğundadır ve çiçekler solduktan sonra bile yeşil kalır. Gövde 1 ila 2 arası çiçek taşır, bunlar kokulu, 4,5 ila 5,5 cm çapında ve sarı ya da mor renklidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak doğu Avrupa ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Yol kenarı, çalılık ve ormanlık alanlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mart ve mayıs ayları arasında çiçek açar. 100 ila 1400 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Etimoloji

Cins adını Iris’ten almıştır. Hesiodos, Iris’in gökkuşağını simgelediğini, bu nedenle yer ile gök ya da diğer bir deyişle tanrılar ile insanların arasında bir köprü görevi gördüğünü kaydetmektedir. Doğallıkla Iris, tıpkı Hermes gibi tanrıların habercisidir. Çoğunlukla Hera’nın sürdüğü at arabasının arkasında oturur bir biçimde resmedilmiş olan İris, birçok primitif kavimde görülen, gökkuşağının cennetle yeryüzü arasında bir iletişim görevi üstlendiği yönündeki inanışın kişiselleştirilmiş halidir. Çiçeklerinin yoğun renk varyasyonuna sahip olması nedeniyle gökkuşağı ile ilişkilendirmiştir. Tür adı Latince hoş kokulu anlamına gelir. Türün belirgin kokusuna işaret eder.

Tıp

Balgam ve idrar söktürücüdür. Çocuklarda diş çıkarma zamanında başvurulur.

Dikkat

Kök ve yapraklar zehirlidir. Yutulması mide ağrısı ve kusmaya neden olabilir. Temas halinde ciltte tahrişe neden olabilir.