Tanımı
Iris spuria subsp. musulmanica (Yayla süseni) yüksek rakımlı bölgelerde görülen ve yaz aylarında çiçek açan nadir bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Iris spuria subsp. musulmanica (Yayla süseni) 40 ila 100 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde, dik ve güçlüdür. Sürünücü, ince ya da sağlam rizomludur. Yapraklar şeritsi, mzıraksı, mavi yeşil, gri yeşil ya da koyu yeşil renkli, 8 ila 17 cm genişliğinde ve 50 cm uzunluğunda olup çiçek açan gövdeden daha kısadırlar. Gövde tepede birkaç adet çiçek barındırır. Çiçekler 6 ila 10 cm çapında, mavi, menekşe, lavanta, mor ya da nadiren beyaz renklidir. 2 çift taç yaprak, üç büyük çanak yaprak bulunur. Kapsül dikdörtgensi silindiriktir. Meyveler ağustos ve eylül aylarında olgunlaşır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Kafkasya ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Alpin çayırlarda görülen bitki umumiyetle mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 900 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlemek mümkündür. Başiskele ilçesinden kayıt bildirilmiş ancak kayıt bildirilen yere birkaç kere gitmemize karşın bitkiye dair herhangi bir ize rastlamadık. Bu nedenle kaydın ve ilimizdeki varlığının şüpheli olduğu notunu düşüyoruz.
Türkçe adı
Dilimizde yayla süseni adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adını Iris’ten almıştır. Hesiodos, Iris’in gökkuşağını simgelediğini, bu nedenle yer ile gök ya da diğer bir deyişle tanrılar ile insanların arasında bir köprü görevi gördüğünü kaydetmektedir. Doğallıkla Iris, tıpkı Hermes gibi tanrıların habercisidir. Çoğunlukla Hera’nın sürdüğü at arabasının arkasında oturur bir biçimde resmedilmiş olan İris, birçok primitif kavimde görülen, gökkuşağının cennetle yeryüzü arasında bir iletişim görevi üstlendiği yönündeki inanışın kişiselleştirilmiş halidir. Çiçeklerinin yoğun renk varyasyonuna sahip olması nedeniyle gökkuşağı ile ilişkilendirmiştir. Tür adı Latince mahmuzlu anlamına gelir. Alttür adı ise Latince müslüman anlamına gelir. Bitkinin uluslararası yaygın adı müslüman süseni olarak belirlenmiştir, beri taraftan bitkilerde inanca yönelik isimlendirmeler pek görülmemektedir. Orijinal tanıma ulaşamadığımız için kontrol edemedik, çok zayıf bir ihtimal de olsa epitetin Müslim ya da benzeri bir isme sahip bir kişinin onuruna verilmiş olması mümkündür. Bitki Müslüman nüfusun yoğun olmadığı Gürcistan ve Ermenistan’da da görülmektedir.
Görüşünüzü Yazın