Site icon Kocaeli Bitkileri

Iris florentina (Ak süsen)

Iris florentina

Iris florentina: 12/04/2018; Derbent Deresi; 40 m.; sulak alan. © Hüseyin Cahid Doğan.

Özet

Iris florentina (Ak süsen) kış sonundan bahar sonuna kadar çiçek açan ve ilimizde özelliklere mezarlıklara dikilen kısır bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asparagales

Kuşkonmaz takımı

Iridaceae

Süsengiller

Iris

Süsen

Tanımı

Iris florentina (Ak süsen) halihazırda bazı kaynaklarda Iris albicans adı ile geçmektedir. 30 ila 60 cm büyüyebilen bir bitkidir. Yapraklar gri yeşil renkli ve genişçe kılıç biçimlidir. Çiçek kurulu fan biçiminde ve 2 ila 3 arası kokulu çiçek barındırır. Çiçek tomurcukları gri ya da gümüş renkli, çiçekler beyaz renkli ve 8 cm genişliğindedir. Steril bir melezdir ve rizomları sayesinde yayılır, tohum üretemez. Yaygın olarak mezarlıklara dikilen başka bir tür olan Iris kashmiriana‘dan, dalsız olması ile ayırt edilmektedir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da yayılış gösterir. Endülüs üzerinden Avrupa’ya girmiş ve zamanla Avrupa’nın büyük bölümünde doğallaşmıştır. [HaritaSinonimler] Mezarlıklar ve ekili alanların yakınlarda görülen bitki umumiyetle şubat ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür. Iris germanica‘nın aksine Kocaeli’de oldukça nadir görülmektedir. III. Thutmose’nin Karnak’taki Amon tapınağında duvar resmi olarak resmedilmiştir. Muhtemelen yas bitkisi olarak mezarlara dikilmesi de Antik Mısır orijinlidir. Bitki Müslüman ülkelerde yaygın biçimde mezarlara dikilmiştir ve bu nedenle Avrupa’da “mezar süseni” olarak bilinmektedir. Iris germanica, Antik Yunanda kadın mezarlarına dikilirken, Iris florentina ise Müslüman ülkelerde daha çok şehitlerin mezarlarına dikilmiştir. Ayrıca Floransa’nın sembolü de olan bitki, bu şehirdeki mezarlara dikilmektedir.

Türkçe adı

Dilimizde aksüsen adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Iris’ten almıştır. Hesiodos, Iris’in gökkuşağını simgelediğini, bu nedenle yer ile gök ya da diğer bir deyişle tanrılar ile insanların arasında bir köprü görevi gördüğünü kaydetmektedir. Doğallıkla Iris, tıpkı Hermes gibi tanrıların habercisidir. Çoğunlukla Hera’nın sürdüğü at arabasının arkasında oturur bir biçimde resmedilmiş olan İris, birçok primitif kavimde görülen, gökkuşağının cennetle yeryüzü arasında bir iletişim görevi üstlendiği yönündeki inanışın kişiselleştirilmiş halidir. Çiçeklerinin yoğun renk varyasyonuna sahip olması nedeniyle gökkuşağı ile ilişkilendirmiştir. Tür adı Latince çiçek açan anlamına gelir.

Tıp

Balgam söktürücü olan bitkiye ayrıca bronşit, öksürük, boğaz ağrısı, kolik, karaciğer tıkanıklığı, yaraların iyileştirilmesi ve göğüs iltihabının tedavisinde de başvurulmuştur. Nefesi hoş kokulu hale getirmek için çiğnenmiş ve diş çıkarma sürecini desteklemesi için bebeklere verilmiştir.

Dikkat

Bilgi

Kokulu rizomları parfüm yapımında kullanılmış, ayrıca tozuna elbise, saç ve dişleri temizlemek için başvurulmuştur.

Fotoğrafları

Exit mobile version