Özet
Hypochaeris glabra (Dağmarulu) genelde makilik alanlarda görülen ve erken dönemde tüketilebilir olan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Hypochaeris glabra (Dağmarulu) genellikle 10 ila 50 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Kök kazık formunda ve etlidir. Çiçek açan gövdeler tek ya da birkaç adet, dallı ya da dalsız ve çıplaktır. Yapraklar tabanda rozet oluşturur. Bunlar 2 ila 10 cm uzunluğundadır. Kenarları neredeyse düz ila dişli ya da az teleksidir. Kazık köklere sahiptir ve bunlar incedir. 1 ila 30 arası çiçek gövdesi uzatır, gövdeler ince ve seyrekçe ya da aralıklı dallıdır. Filari 18 ila 20 arası sayıda, mızraksı, 3 ila 18 mm uzunluğunda ve aynı uzunlukta değildir. 20 ila 40 arası dilsi çiçek görülür. Taçlar beyaz ila sarımsı, 5 ila 8 mm uzunluğunda ve çiçeklenme zamanı filarilere eşittir. Kapçık iki türlüdür; dıştakiler silindirik, sağlam ve kesik, içtekiler mekiksi, ince ve gagalıdır. Bunlar koyu kahverengi, 8 ila 10 mm uzunluğunda ve 10 damarlıdır. Sorguç 2 sıra halinde sarımsı kahverengi kıllıdır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa, Ortadoğu ve ve Kuzey Afrika’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılık, yol kenarı ve kumsallarda görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde dağ marulu adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca domuzun altında anlamına gelir. Cinsin özellikle yavru domuzlar tarafından sevilerek tüketilmesine işaret eder. Tür adı Latince çıplak anlamına gelir. Yapraklarının çoğunlukla tüysüz olmasına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Hieracium minus, dentis leonis folio oblongo glabro”dur. Önerilen dağ marulu adının aksine genellikle düşük rakımlarda görülmektedir.
Gıda
Genç yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Yapraklar olgunlaştığında tatları acılaşmaktadır.
Tıp
Kök iştah açıcı, idrar söktürücü ve tonik etkilidir. Yaprakları büzücüdür. Bitkinin tamamı ise yara iyileştirici olarak kabul edilmektedir.
Fotoğrafları
