Özet
Hydrocharis morsus-ranae (Kurbağazehiri) tatlı sulardan görülen ve bilhassa akvaryumları süslemek için yetiştirilen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Bitkiler
Kurbağakaşığı takımı
Kurbağazehirigiller
Kurbağazehiri
Tanımı
Hydrocharis morsus-ranae (Kurbağazehiri), 20 cm uzayabilen ve 1,5 metre çapa ulaşabilen bir bitkidir. Suyun üzerinde 1 ila 30 cm çapında rozetler oluşturur, serbest biçimde yüzer, toprağa bağlı değildir. Kökler 50 cm uzunluğunda ve dalsızdır. Beyaz çiçekler küçük ve üç taç yapraklıdır. Yapraklar böbrek biçimli, 5 cm uzunluğunda, düz ve suyun üzerinde rozet haldedir. Sap 10 cm uzunluğundadır. Yaprakların alt bölümü koyu mor renklidir. Taç yapraklar tabanda sarı bir leke ile beyaz renkli, genişçe ters yumurtamsı ve 6 mm uzunluğundadır. Hızlı büyür ve sitolonları yoluyla kolayca yayılır. Çiçekler iki evciklidir. Çoğunlukla erkek ve dişi çiçekler farklı bireylerde görülse de aynı bitki kümesi içinde farklı sürgünlerde erkek ve dişi çiçekler sergileyebilir. Akvaryum ticareti için yetiştirilmektedir. Her ne kadar bazı bölgelerde istilacı tür olarak kabul edilse de ağır metalleri ve kimyasalları biriktirerek atıkların sudan uzaklaştırılmasında etkilidir.
Bitkinin erkek ya da dişi olan çiçekleri simetriktir ve benzersiz özelliklere sahiptir. Erkek çiçekler belli bir şekilde gruplanmıştır ve 2 ila 5 adet tomurcuk koruyucu yaprakla kaplıdır. Bu yapraklar ilk açan iki çiçeğe destek olur. Buna karşılık dişi çiçekler daima tektir ve tek bir tüpsü yapı tarafından çevrelenmiştir. Hem erkek hem de dişi çiçekler üç adet yeşilimsi-kırmızı çanak yaprak ve üç taç yapraklıdır. Ayrıca bu çiçeklerin tüm üreme kısımları parlak sarı renklidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir. Günümüzde dünyanın çeşitli bölgelerine yayılmıştır. Tür Türkiye’de baskın bir tür olmamakla birlikte, sonradan girdiği coğrafyalarda istilacı tür haline gelmiştir. Hızla yayılması ve su yüzeyini örtmesi nedeniyle diğer bitkiler ve sucul canlılar için tehdit oluşturmaktadır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tatlı su kaynaklarında görülen bitki temmuz ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır. Deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Kandıra ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde kurbağa zehri adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca su güzeli anlamına gelir. Cinsin sucul karakterine ve çiçeklerinin göz alıcılığına işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan kurbağa zehri, cinse bağlı Hydrocharis morsus-ranae’den çıkarılmış gibi gözüküyor, ancak zehir kelimesinin bağlantısı açık değildir. Tür adı Latince kurbağa ısırığı anlamına gelir. Kurbağaların türün yaprakları ısırarak tırtıl aramalarına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Morsus ranae flore pleno odoratissimo”dur.
Fotoğrafları
