Hydrangea macrophylla (Ortanca)

Özet

Hydrangea macrophylla (Ortanca) dünyanın büyük bölümünde yetiştirilen ve sayısız kültivarı bulunan popüler bir süs bitkisidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Hydrangea macrophylla (Ortanca) yaprak dökücü, yoğun biçimde dallı ve genellikle 1 ila 3 metre büyüyebilen bir bitkidir. Dallar sağlamdır ve belirgin kovucuklara sahiptir. Sürgünler çıplak ve esnek iken zamanla benekli ve kırılgan hale gelmektedir. Yaprakları karşılıklı dizilişli, 1 ila 3 cm uzunluğundaki sapa bağlı, eliptik ila yumurtamsı, tabanda kamamsı, kabaca testere dişli kenarlı, her iki yüzeyi de çıplak ve kaygan, 7 ila 20 cm uzunluğunda, 4 ila 10 cm genişliğinde ve sipsivri uçludur.

Çiçek durumu yalancı şemsiye halinde, geniş, düz ila dışbükey tepeli, çok dallı, 20 cm çapında, genelde büyük ölçüde verimsiz çiçekli ve zaman zaman verimsiz çiçekler dış halkada ve verimli çiçekler de merkezdedir. Verimsiz çiçeklerin çanak yaprakları taç yaprak benzeri, yayılıcı, eliptik ila ters yumurtamsı, mavi, kırmızı, pembe ve mor renkli ve 1 ila 2 cm uzunluğundadır. Taç 3 mm çapındadır. Taç yapraklar minik, geriye kıvrık ve pembe ya da mavi renklidir. Ercik on adettir. Yumurtalık çiçek zamanı çanak tüpü tarafından çevrilmiştir. Kapsül 5 mm uzunluğundadır. Çiçeklerindeki renk değişimi toprağın pH değeri ile ilişkilidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Japonya’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bir bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Bahçe ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 900 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde ortanca adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca su kabı anlamına gelir ve bu bağlamda kapsüllerin biçimine işaret etmektedir. Tür adı Antik Yunanca büyük yapraklı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yapraklarının iriliğine dikkat çekmektedir.

Gıda

Genç yapraklar tatlıdır ve kurutularak çay yapılır. Ayrıca gıda tatlandırıcı olarak da kullanılır. Genç yaprak ve sürgünler pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Yaprak, kök ve çiçekler öksürük kesici ve idrar söktürücüdür.

Fotoğrafları