Humulus lupulus (Şerbetçi otu)

derleyen:

Tanımı

5 metre büyüyebilir. Gövdeleri ince, tırmanıcı, sarılıcı ve üzeri sert tüylerle örtülüdür. Yapraklar karşılıklı dizilişli, uzun saplı, kulakçıklı ve yürek şeklindedir. Yaprakların da üst yüzeyleri sert tüylüdür. Erkek çiçekler yeşilimsi sarı renklerde ve bileşik salkım durumunda, dişi çiçeklerse yuvarlak kozalaklar halinde toplanmışlardır. Dişi çiçeklerin etrafında bırahte denilen geniş, oval taşıyıcı yapraklar ve bunların üzerinde de salgı tüyleri bulunur. Tohumlar eylül ve ekim arası olgunlaşır. Çiçekler iki evciklidir. Zengin tınlı toprağı tercih eder. -20 dereceye kadar dayanıklıdır. Tohumlar hızlı çimlenir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak batı Asya, kuzey Amerika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [HaritaSinonimler] Çalılık ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 700 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde şerbetçi otu, bira çiçeği, maya çiçeği, maya otu ve ömer otu adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Sarmatça şerbetçiotu anlamına gelir. Etimolojik köken açık değildir ve Latinceye bu kaynaktan geçmiş olması yüksek ihtimaldir. Cins adının Hint İran kaynaklı inançlarda Haoma adı verilen tanrısal bitkiden türetilmiş olması muhtemeldir. Tür adı Latince küçük kurt anlamına gelir. Bitkinin sarılıcı yapısına işaret eder. Bitki tıpkı bir kurt sürüsü diğer bitkileri sararak boğmaktadır. Bitki ayrıca lupus salictarius olarak bilinir, bu söğüt kurdu anlamına gelir ve bitkinin özellikle söğütlere sarılmasına işaret eder.

Gıda

Genç yaprak ve sürgünler pişirilerek tüketilebilir. Genç yaprakları salatalara eklenir. Yaprak ve erkek meyvelerden çay elde edilir. Dişi çiçekler bira yapımında kullanılır. Bitkiden elde edilen yağ unlu mamuller ve sütlü tatlılarda tatlandırıcı olarak kullanılır.

Tıp

Az dozlarda iştah açıcı, idrar arttırıcı, yatıştırıcı etkilere sahiptir. Beden ve zihin üzerinde sakinleştirici ve yatıştırıcı etkisi vardır. Dişi meyveler; yatıştırıcı, antiseptik, spazm çözücü, idrar söktürücü, ateş düşürücü, uyuşturucu, yatıştırıcı, sakinleştirici, mide kuvvetlendiricidir. Güçsüzlük, iştahsızlık, deliryum, ishal, hazımsızlık, ateş, histeri, uykusuzluk ve sarılık vakalarında başvurulur. Meyvedeki tüyler emziren annelerde süt artışı sağlar. Meyve yara ve çıbanlara lapa halinde uygulanır.

Dikkat

Bilgi

Yaprak ve çiçeklerden kahverengi boya elde edilir. Dişi meyvelerden elde edilen yağ parfüm yapımında kullanılır. Bitkiden cilt yumuşatıcı krem ve losyon yapılır.

Fotoğrafları