Dolaşım
Bitkiler › Kuşkonmaz takımı › Salepgiller › Keşkeşçiçeği
Genel bilgiler
Dik ve sağlam yapılı bitkilerden oluşan bir cinstir. Yumruları hayli iridir. Gövdede mızraksı ila dikdörtgensi yapraklar görülür. Çiçek kurulu geniştir ve çok sayıda çiçek barındırır. Çiçeğin orta lobu kayış biçiminde ve uzundur. Türkiye’de 4 Kocaeli’de 1 türle temsil edilmektedir. Ormanlık alanlar ile makiliklerde görülür. Cins Akdeniz havzasına özgüdür.
Etimoloji
Yunanca “kayış dil” anlamına gelir. Çiçeğin ortasındaki lobun belirgin biçimde çiçeğe oranla hayli uzun olmasına işaret eder. Bu özelliği nedeniyle bitkiler, kertenkele gibi uzun dilli olmaları ile bilinen çeşitli sürüngenlerin adı ile de anılır.
Geleneksel tıp
Gâfikî, “behac” maddesinde bitkinin Doğu kaynaklı olduğunu, buzidan’a (Anacamptis) benzediğini ve yaygın olarak kullanıldığını belirtir. Ona göre bitkinin dalları yapışkandır ve kadınlar tarafından kilo almaya yardımcı olması için tüketildiğini, ancak bu kullanımın hatalı olduğunu yazar.
İdrisî’ye göre ise behac ile buzidan aynı bitkidir.
Davûd, behac’ın buzidan ya da surincan (Colchicum) olmadığını, kastedilenin la’ba (Mandragora) kökü olduğunu belirtir.
Literatür
Systema Vegetabilium, editio decima sexta 3: 675. 1826. Spreng.