Özet
Heliotropium (Bambulotu) kutup daireleri hariç neredeyse dünyanın tamamında yayılış gösteren ve bir dizi tıbbi bitki ile süs bitkisini barındıran bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Heliotropium (Bambulotu) çıplak ila kıllı tek ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövde yatık ila dik ve dallıdır. Yapraklar genellikle gövdede, saplı ya da sapsız, almaşlı dizilişli, genellikle ağsı damarlı, yumuşak tüylüdür. Salkımlar genellikle bırahtesizdir. Taç tabaksı ila çansı ve beyaz, mor ila sarı renklidir. Fındıkçık 2 ya da 4 adet, dik, pürüzsüz, kaba ya da tüylü ve genellikle yumurtamsı ila küreseldir. Cins kedi ve köpekler için zehirlidir ve ölümlere neden olabilir. Bununla birlikte süs bitkisi olarak yetiştirilirler. Yemlere karışması halinde otçul hayvanlarda da zehirlenme vakaları görülür. Bitki ölümsüz aşkı simgeler. Çiçeklerinden gıda boyası elde edilir. Cins dünyanın büyük bölümünde yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca güneşe dönük anlamına gelir. Bitkilerin çiçeklerini güneşe çevirdiğine dair eski bir inanışa atıftır. Bir su perisi olan Clytie, güneş tanrısı Helios’a aşık olur ancak aşkı karşılıksız kalır. Istırap içindeki peri çiçeğe dönüşür ancak çiçek hali ile bile sürekli güneşe bakar. İbn-i Şerîf’e göre bitkinin adı, İran kaynaklıdır. Bambul denen kişiler İran’da ellerinde ustura ve yalınayak gezer dilenirmiş. Zaman zaman ustura ile kendilerini derince keser, akşam da bu ot ile yaralarını iyileştirirlermiş. Bambul kelimesi dilimizde ayrıca, tarım zararlısı olan Anisoplia austriaca’nın adıdır.
Anahtar
Aç
1. Tek yıllık, tüylü otlar
2. Çanak tek tohumlu meyveyi gizler ve birlikte düşer 13. supinum
2. Çanak kalıcı, fındıkçıkları sarmaz; fındıkçık 4 adet
3. Bırahte yok
4. Diş ya da intercalary loblar birincil taç lobları arasında yok
6. Taç lobları tomurcuk zamanı kiremitsi, üst üste binici
9. Fındıkçık çıplak
10. Tepecik çökük yastıksı; gövde sıkıca ve ağırlıklı olarak yayılıcı tüylerle kaplı; taç tüpü içe katlı, katlı kısım zaman zaman boğazda tüylü pul benzeri çıkıntılarla 11. hirsutissimum
10. Tepecik kısaca ila uzatılmış-koniksi; gövde tüyleri ağırlıklı olarak yatık tüylü; taç lobları içe katlı ya da değil, katlı kısım boğazda tüylü pul benzeri çıkıntılarla değil
11. Tepecik çökük-koniksi; taç ayası 5(-6) mm çapında, boğaz boylamasına içe katlı 12. suaveolens
11. Tepecik uzatılmış-koniksi; taç ayası 3-4 mm çapında, boğaz içe katlı değil
12. Tepecik ucu ipliksi, derince iki parçalı; tepecik genellikle çıplak 7. europaeum
12. Tepecik ucu genişçe koniksi, küt; tepecik kısaca tüylü
13. Çanak lobları meyve zamanı kalıcı; fındıkçık sığ ağsı oyuklu, zaman zaman iyice siğilli, 2 mm ya da daha uzun 9. ellipticum
17. Çanak lobları meyve zamanı kıvrık; fındıkçık parlak buruşuk, zaman zaman iyice siğilli, 2 mmden daha kısa 8. dolosum
Kocaeli’ndeki türler
Bambul otu
Akrep otu
Vanilya çiçeği
Kumgelini