Özet
Hedera (Sarmaşık) özellikle yer örtücü ve çit bitkisi amacıyla kullanımlarının hayli yaygın olduğu türleri barındıran bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Hedera (Sarmaşık) odunsu, sürünücü ya da tırmanıcı bitkilerden oluşan bir cinstir. Cinse bağlı türlerde iki farklı yaprak tipi görülür. Elsi loblu genç yapraklar sürünücü ve tırmanıcı gövdelerde olur, lobsuz ve yüreksi erişkin yapraklar ise genellikle yerden 2 metreyi aşan yüksekliklerde çiçek açan gövdelerde bulunur. Dal tipi de iki adet olup, genç dallar ince ve esnek olup kökleriyle ağaç ya da kayalara tutunurlar. Erişkin dallar ise kalın olup kendi kendi destekler ve köksüzdür. Çiçek kurulu şemsiye halindedir. Nektar bakımından zengin çiçekler beş taç yapraklı olup yeşilimsi sarı renklidir. Çanak yapraklar miniktir. Taç yapraklar beş adettir. Meyve yeşilimsi siyah, koyu mor ya da nadiren sarı renkli küresel bir üzümsü olup 5 ila 10 mm çapındadır ve 1 ila 5 adet tohum bulundurur. Destek bulamadıklarında sürünücü olan ve 5 ila 20 cm büyüyebilen gövdeler, duvar ya da ağaç gibi destek bulduklarında 30 metreye kadar uzayabilir.
Ağaçlara zarar verip vermedikleri kesin değildir ancak çok sayıda canlı türüne ev sahipliği yaparlar. Cins Avrupa, Kuzey Afrika ve Asya’ya özgüdür ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. Çiçeklerin sonbahar ve meyvelerin de kış aylarında görülmesi bakımından fauna için oldukça önemli bitkilerdir. Yine çok sayıda canlı türüne barınma alanı sağlamaları da kayda değerdir. Meyvelerin orta derecede zehirli olduğu rapor edilmiştir. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca sarmaşık anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin tırmanıcı özelliğine işaret eder.
Tarihi
Şiir yarışmalarında birinci gelen şiirinin şairine sarmaşık çelengi verilirdi. Kötü ruhları kovmak için evlerin yanına dikilir ya da dalları pencerelere asılır. Şarap tanrısı Dionysos (Bacchus) tarafından taç halinde takılırdı ve bu nedenle sarhoşluğu engellediği düşünülürdü. Bitkilerin sarılıcı ve her dem yeşil olmaları özellikleri nedeniyle Avrupa’da bir dönem yeni evli çiftlere verilirdi. Bitki bağlılığı simgeler.
