Gratiola officinalis (Hüdaverdiotu) genellikle 20 ila 40 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir. Rizomlar kısa ve yataydır. Gövde silindirik, dik ve kırmızımsıdır. Yapraklar sapsız, mızraksı, küt uçlu ve kenarları hafif zayıf biçimde testere dişlidir. Çiçekler erseliktir. Çiçekler en üstteki yaprak koltuklarından çıkar. Çanak lobları bizsidir. Taç 15 ila 18 mm uzunluğunda, üst dudak boğazında sarı lekeli olmakla birlikte beyaz renkli ya da zaman zaman leylak lekelidir. Meyve küreseldir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ile Orta Asya arasında kalan bölgede yayılış gösterir ancak günümüzde Uzakdoğu’ya da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler] Dere kenarı ve bataklıklarda görülen bitki umumiyetle haziran ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1400 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Gebze ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde hüdaverdi otu adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca lütuf anlamına gelir. Cinsin tedavi edici özelliklerine işaret eder. Cinsin Türkçe adı da yukarıdaki cümleye işaret ediyor olmalı çünkü bitki antikçağda tıbbi özellikleri nedeniyle tanrıların lütfu olarak görülürdü. Tür adı Latince tedavi edici anlamına gelir. Türün geleneksel olarak tıbbi bağlamda kullanımına işaret eder.

Tıp

Kök ve çiçekli hali; idrar söktürücü, şiddetli temizlik maddesi ve parazit düşürücüdür. Bitki ayrıca karaciğer problemlerinin tedavisinde, dalağın genişlemesinde, sarkıklık, sarılık, bağırsak solucanlarında kullanılmıştır. Bunun yanında sistit, kolik ve bazı mide rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır.