Tanımı
Gratiola officinalis (Hüdaverdiotu) genellikle 20 ila 40 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir. Rizomlar kısa ve yataydır. Gövde silindirik, dik ve kırmızımsıdır. Yapraklar sapsız, mızraksı, küt uçlu ve kenarları hafif zayıf biçimde testere dişlidir. Çiçekler erseliktir. Çiçekler en üstteki yaprak koltuklarından çıkar. Çanak lobları bizsidir. Taç 15 ila 18 mm uzunluğunda, üst dudak boğazında sarı lekeli olmakla birlikte beyaz renkli ya da zaman zaman leylak lekelidir. Meyve küreseldir.
Hüdaverdiotu ile ilgili bilgi → Gratiola || Sinirotugiller ile ilgili bilgi → Plantaginaceae
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ile Orta Asya arasında kalan bölgede yayılış gösterir ancak günümüzde Uzakdoğu’ya da dağılmıştır. Dere kenarı ve bataklıklarda görülen bitki umumiyetle haziran ve ekim ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1400 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve Gebze ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca lütuf anlamına gelir. Cinsin tedavi edici özelliklerine işaret eder. Cinsin Türkçe adı da yukarıdaki cümleye işaret ediyor olmalı çünkü bitki antikçağda tıbbi özellikleri nedeniyle tanrıların lütfu olarak görülürdü. Epitet Latince tedavi edici anlamına gelir. Türün geleneksel olarak tıbbi bağlamda kullanımına işaret eder.
Tıp
Kök ve çiçekli hali; idrar söktürücü, şiddetli temizlik maddesi ve parazit düşürücüdür. Bitki karaciğer problemlerinin tedavisinde, dalağın genişlemesinde, sarkıklık, sarılık, bağırsak solucanlarında kullanılmıştır. Sistit, kolik ve bazı mide rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır.
Yüksek dozu zehirlidir. Aşırı doz böbrek hasarı ve bağırsak kanamasına neden olur.
Hüdaverdiotu…
Gratiola officinalis, genelde sulak alanların civarında görülen ve yaz başından güz ortasına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Dilimizde hüdaverdi otu adı ile bilinmektedir.
Bir yanıt yazın