Glebionis coronaria (Ala gömeç)

Tanımı

Bazı kaynaklarda Chrysanthemum coronarium olarak geçer. 70 cm büyüyebilir. Gövde dik, dalsız ya da ortasından itibaren birkaç dallıdır. Taban yaprakları çiçek zamanı kurumuş olur. Yaprak ayası dikdörtgensi ila ters yumurtamsı, 3 ila 5 cm uzunluğunda, 1,5 ila 3 cm genişliğinde, çoğunlukla 2 ila 3 teleksi loblu ve uç kenarları dişlidir. Çiçek başları tepede belirir, tek ya da birkaç adettir. Çiçek kurulu sapı 1,5 ila 2 cm uzunluğundadır. İnvolukrum kupa biçimli ve 1,5 ila 3 cm çapındadır. Filariler dört sıralıdır. Dilsi çiçekler soluk sarı, zaman zaman beyaz uçlu, ayası dikdörtgensi ila şeritsi ve 1,5 ila 2 cm uzunluğundadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır ve özellikle Uzakdoğu’da sebze değeri nedeniyle yetiştirilmektedir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Tarlalar, bahçeler, tahrip edilmiş araziler ve yol kenarında görülür. Dilovası ve İzmit ilçelerinde gözlemlenmiştir. Haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Gıda

Genç sürgün ve gövdeler çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Çiçekler çiğ olarak tüketilir ve aromatik bir tatları vardır. Çiçeklerin merkezi acıdır ve bu nedenle sadece dilsi çiçekler kullanılır.

Tıp

Yapraklar balgam söktürücü ve mide için faydalıdır. Bel soğukluğu tedavisinde kullanılır.

Etimoloji

Cins adı Latince ekili alan anlamına gelir. Cinsin genellikle hububat tarlalarına yakın alanlarda görülmesine işaret eder. Türkçe adı olan kasımçiçeğinin bağıntısı açık değildir. Dilimizde kasım ayı ile özdeşleşen bir papatya daha vardır: Chrysanthemum (kasımpatı). Glebionis’in aksine kasımpatı gerçekten de kasım ayında (krizantem de denir) çiçek açar. Buradaki kasım ayı detayı, Glebionis cinsinin önceleri Chrysanthemum cinsine bağlı olması ile ilintili olsa gerek. Tür adı Latince taç anlamına gelir. Türün taç yaprakları oldukça gösterişlidir. Bu epitet genellikle çiçekleri taç olarak kullanılan bitkiler için kullanılır.

Türkçe adları

Dilimizde alagömeç adı ile bilinmektedir.

Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.

Görüşünüzü Yazın