Geranium dissectum (Dilimli ıtır)

Özet

Geranium dissectum (Dilimli ıtır) genelde çayırlarda görülen ve bahar ortasından yaz başına kadar çiçek açan tek yıllık bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Geranium dissectum (Dilimli ıtır) genellikle 10 ila 60 cm büyüyebilen yaslanıcı havlı tek yıllık bir bitkidir. Alt yapraklar derin elsi, 2 ila 5 cm çapında, bölümleri baklavamsı kamamsı, derinci kesikli ya da dikdörtgensi derin kesikli, üst yapraklar karşılıklı dizilişli, genellikle uzun saplı ve çok daha derin kesiklidir. Çiçek sapı 6 ila 12 mm uzunluğunda, salgılı havlı ve meyve zamanı yayılıcıdır. Çanak yapraklar 5 ila 7 mm uzunluğunda ve kılçıkları 0,5 ila 2 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar 4 ila 6 mm uzunluğunda, derin girintili ve parlak sarı ya da mor renklidir. Merikarp yoğun biçimde havlı, buruşuk değil ve tohumlar çukurludur.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzası, Batı Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Sulak alanların civarı, yol kenarı ve nemli çayırlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde dilimli ıtır adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca turna anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin meyvelerinin turna (Gruidae) gagasına benzemesine işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan turnagagası da açıkça yukarıdaki bağıntıya işaret etmektedir. Tür adı Latince dilimli anlamına gelir. Türün yaprak yapısına dikkat çekmektedir. Özgün tanımda bu “foliis quinquepartito multifidis” olarak belirtilmiştir.

Gıda

Bütün bitki, özellikle kökü tanin bakımından zengindir. Kökü pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Antiseptik, büzücü, kanama durdurucu ve toniktir. Köklerinden elde edilen infüzyon ishal, dizanteri, kolera, gastroenterit, iç kanama ve aşırı menstruasyon tedavisinde etkilidir. Harici olarak yara tedavisinde, hemoroit, pamukçuk, vajinal sorunlar ve ağız iltihabı vakalarında başvurulur. Köklerin en doğru hasat zamanı bitkinin çiçek açtığı zamandır. Yapraklar bitki tohuma durmadan önce hasat edilmelidir.

Bilgi

Kuru yapraklarından kahverengi boya elde edilir.

Fotoğrafları