Limodorum abortivum (Saç uzatan)

Özet

Limodorum abortivum (Saç uzatan) genelde ormanlık alanlarda görülen ve yaz aylarında çiçek açan nadir bir orkide türüdür.

Hiyerarşi

Tanımı

Limodorum abortivum (Saç uzatan) genellikle 30 ila 85 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde genellikle sağlam yapıda, yeşilimsi ya da menekşe renkli ve menekşe renkli kılıflarla kaplıdır. Çiçek kurulu 35 cm uzunluğundadır ve 10 ila 20 arası çiçek barındırır. Bırahte mızraksıdır ve alttakiler yumurtalığı aşar. Çanak yapraklar ters yumurtamsı mızraksı, 25 mm uzunluğunda ve 11 mm genişliğindedir. Taç yapraklar darca mızraksı ve hafifçe daha kısadır. Mahmuz ince ve silindiriktir. Yumurtalık 30, kapsül 45 mm uzunluğundadır. Çiçekler menekşe renklidir.

Gözlem bilgileri

Akdeniz havzası ile Avrupa’dan Kafkasya’ya kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanların sınırlarında ya da doğrudan gürgen ve meşe altlarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 400 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit, Gebze, Kartepe ve Kandıra ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde saçuzatan adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Yunanca kan hediyesi anlamına gelir. Bitki için Theophrastus’un kullandığı kelime haimodorum’dur ancak yanlış çeviri ile limodorum halini almıştır. Çiçeklerin kırmızı rengine işaret eder. Beri taraftan Limodorum terkibi de Yunanca çayır hediyesi anlamına gelir, gelgelelim bu orkideler çayırlarda görülmez. Cins adı ve elbette haemodorum olarak bilinen adı ayrıca çeşitli bitkiler üzerine asalak olarak yaşayan ve zamanla o bitkilerin kaynaklarını tüketerek onları öldüren canavarotları (Orobanche) ya da küsküotları (Cuscuta) için de kullanılmaktadır. Bu orkide cinsi de başka organizmalara bağlı olarak hayatını sürdürür. Tür adı Latince kürtajı teşvik eden anlamına gelir. Çiçeklerin düşüğe neden olduğuna dair inanışa işaret eder. Epitet ayrıca, bitkinin yapraklardan yoksun olmasına, yaprakların kılıf benzeri yapılara indirgenmiş olmasına da işaret edebilir. İkili adlandırma öncesi adı “Orchis abortiva violacea”dır.

Bilgi

Bitki fotosentetik pigmentler içermesine rağmen bunlar yetişkin bitkinin beslenmesini desteklemek için yetersizdir. En çok tohum üreten orkide türleri arasındadır, fideler oldukça yavaş gelişir ve çiçeklenmeden önce 8 ila 10 on yıl arasında toprak altında kalırlar. Yaprakları çok küçüktür ve bitkiyi beslemek için yetersizdirler. Bitki bu nedenle Russulaceae familyasına bağlı mantarlardan destek alarak hayatına devam eder.

Fotoğrafları