Cichorium (Hindiba)

Özet

Cichorium (Hindiba) özellikle salatalarda kullanılan hindibanın yanı sıra istilacı potansiyeli yüksek türleri de barındıran bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asterales

Papatya takımı

Asteraceae

Papatyagiller

Tanımı

Cichorium (Hindiba) tek, iki ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Gövde genellikle tek adet olup 30 ila 100 cm büyüyebilir, kazık köklü ve dallıdır. Yapraklar tabanda ve gövdede, genellikle sapsız, kenarları dişli ya da teleksi lobludur. Yaprak ayası ters mızraksı ila mızraksı-şeritsidir. Çiçek başları tepede ya da koltuklarda belirir. İnvolukrum silindirik ve 3 ila 5 mm çapındadır. Filariler iki sıra halinde 10 ila 15 adet, mızraksı-yumurtamsı ya da şeritsi, kenarları düz ve uçları küt ya da sivridir. Çiçek tablası düz, çukurlu ve kıllıdır. Dilsi çiçekçikler 8 ila 25 adet olup taç genellikle mor ila mavi, nadiren pembe ya da beyaz renklidir. Kapçık dikdörtgensi, kahverengimsi, gagasız, çıplak ve beş köşelidir. Sorguç kalıcı, 40 ila 60 adet ve beyaz renklidir. Cinse bağlı yenilebilir Cichorium endivia türü yaygın olarak yetiştirilir. Bitki kanaatkarlığı simgeler. Cins Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya’ya özgüdür ancak günümüzde neredeyse dünyanın tamamına dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adının etimolojisi belli değildir. Antik Yunanca orijinli bir kelimedir ve yenilebilir hindibaları tanımlamak için kullanılmıştır. Plinius bitkiye Mısır’da cichorium dendiğini kaydeder. Antik Mısır’da hayli yaygın olarak tüketilen bir sebzeydi. Cinsin Türkçe yaygın adı olan hindiba Antik Yunanca entubon (ἔντῠβον) orijinlidir, kelime Süryaniceye antubiya (ܐܢܛܘܒܝܐ‎), Arapçaya ise hindiba (هِنْدِبَا) olarak geçmiştir.

Kocaeli’ndeki türler