Adonis aestivalis (Kandamlası)

derleyen:

Tanımı

10 ila 50 cm büyüyebilir. Çiçekler erseliktir. Tüysüzdür ve tabanında seyrek kılsı çıkıntılılar bulunur. Gövde dallıdır. Yapraklar derin kesikli şeritsidir. Çiçekler 10 ila 30 mm çapındadır. Çanak yapraklar soluk, tüysüz ya da dış bölümünde hafifçe tüylüdür. Taç yapraklar darca ters yumurtamsı, bunlar kırmızı, turuncu, bakır ya da fildişi renginde olabilir. Tabanları siyah renklidir. Güneşli ya da yarı gölgeli ve geçirgen toprakları tercih eder. Tohumlar bahar aylarında doğrudan toprağa ekilebilir. Bunlar bir ay sonra çimlenirler.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Herbaryum] Tarla, kayalık yamaçlar ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde kan damlası, kuş lalesi, keklik gözü ve yaz kanavcı otu adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Adonis’ten (Ἄδωνῐς) almıştır. Adonis’e dair en ayrıntılı bilgi Ovidius’un Dönüşümler adlı eserinde geçmektedir. Buna göre, Adonis’in annesi tanrılar tarafından bir Commiphora ağacına dönüştürülmüş ve bu ağaçtan Adonis doğmuştur. Yakışıklı olması nedeniyle de Aphrodite ve Persephone arasında bir anlaşmazlığa neden olmuştur. Bu durum üzerine Zeus, Adonis’in yılın üçte birini Aphrodite ile, üçte birini Persephone’la, kalan üçte birini istediği bir yerde geçirmesine karar verir. Vahşi bir domuzun saldırısıyla yaralanan Adonis’in yaralarına Aphrodite büyülü bir nektar sürer, ancak Adonis’i kurtaramaz. Nektar Adonis’in kanına karışarak toprağa süzülür ve oradan kan renginde çiçeklere sahip Adonis çiçekleri çıkar. Cinsin Türkçe adı olan kandamlası büyük olasılıkla yukarıda anlatılan hikaye ile bağıntılıdır. Tür adı Latince yaz anlamına gelir. Türü Adonis autumnalis (artık Adonis annua) türünden ayırt etmek için tercih edilmiştir. “autumnalis”, güz anlamına gelir.

Tıp

Kalbi güçlendirici, idrar söktürücü ve uyarıcıdır. Çiçekler idrar söktürücü, laksatif ve taş düşürücü olarak kabul edilir.

Dikkat

Fotoğrafları