Özet
Achillea (Civanperçemi) tıbbi özellikleri ile meşhur çok sayıda aromatik yapraklı türü barındıran bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Achillea (Civanperçemi) genellikle 6 ile 80 cm boylanabilen çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Kök genellikle kalın ve odunsu olup ayrıca rizomlu, lifli ya da kazık köklüdür. Gövde genellikle dik, çoğunlukla ıraksak olarak dallı, çıplak ya da seyrekçe ila yoğunca yünlüdür. Yapraklar tabanda ve gövdede, saplı ya da sapsız, aromatik, düz ya da 3 ila 4 arası az teleksi ve almaşlı dizilişlidir. Çiçekler beyaz, pembe, kırmızı, turuncu ya da sarı renklidir. Dilsi çiçekler genellikle 3 ila 5 adet, dişi ve verimli olup taç çoğunlukla beyaz renklidir. Tüpsü çiçekler genellikle 15 ila 75 adet, erselik ve verimli ve taç beyaz ila grimsi ya da sarı renklidir. Filariler kalıcı, 2 ila 3 sırada 10 ila 30 adet, dikdörtgensi, yumurtamsı ya da mızraksı olup kenarları kuruzarsıdır. Kapçık pürüzsüdür. Sorguç görülmez. Cins Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’ya özgüdür ancak günümüzde güney yarımküreye de dağılmıştır. Bitki savaşı ve şifayı simgeler. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adını efsanevi Aka kahramanı Akhilleus’den (Ἀχιλλεύς) almaktadır. Akhilleus hakkında en detaylı bilgiler Homeros’un İliada adlı eserinde yer almaktadır. Troia Savaşı esnasında Agamemnon ile arasında anlaşmazlık yaşanan Akhilleus, savaş meydanını terk eder ve onun savaşa dâhil olmadığı süre boyunca Akalar savaşta üstünlük kuramaz. Ancak Akhilleus’un en yakın arkadaşı Patroklos’un Hektor tarafından öldürülmesi üzerine Akhilleus tekrar savaş meydanına döner. Savaşın sonlarına doğru Paris’in attığı bir okla topuğundan yaralanır ve bu yara nedeniyle ölür. İliada’nın on ikinci bölümünde, okla yaralanan Eurypylus çevresindekilere “Beni gemiye taşıyın ve yaramın üzerine yara iyileştirici bitkiyi serpin. Bu otun iyileştirici özelliğini Akhilleus’dan öğrendik, o da Sentor Chiron’dan öğrenmişti.” der. Her ne kadar Homeros söz konusu bitkinin hangi bitki olduğu hususunda bilgi vermemiş olsa da Plinius bitkinin Akhilleus’un bitkinin yara iyileştirici etkisini keşfetmesinden sonra achilleos olarak anıldığını kaydeder.
Bitkinin yaygın adı olan civanperçemi de muhtemelen Aşil ile ilgilidir ancak Ortaçağ metinlerde bitkiden yer yer dilberperçemi olarak bahsedildiğini de gördük.
