Yoğurt otu
Galium verum
Galium verum (Yoğurt otu) hakkında genel bilgiler.
1,2 metre kadar büyüyebilir. Yapraklar 1 ila 3 cm uzunluğundadır, parlak yeşil renklidir ve altları tüylüdür. Çiçekler sarı ve küme halindedir. Tohumlar ağustos ve eylül arası olgunlaşır. Tohumlar olgunlaştığında doğrudan dışarı ekilebilir. Çiçekler erseliktir. Gevşek ve nemli toprakları tercih eder. Gölgede daha iyi gelişir ancak güneşli bölgeleri de tolere eder. Aşırı sıcaklar gelişimlerini durdurur. Güçlü bir işgalcidir.
Cins adı Antik Yunanca süt anlamına gelir. Galium verum‘un çiçekleri peynir yapımında kullanılmıştır ve muhtemelen atıf bunadır. Tür adı Latince bahar anlamına gelir. Kelime Latincede çok sayıda anlama gelir, bu durumda atıf için net bir şey demek mümkün gözükmüyor.
Gözlem bilgileri
Coğrafi dağılım
Doğal olarak kuzey Afrika, Ortadoğu ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum]
Habitat
Kayalık bölgeler, yamaçlar, dere kenarı, tarlalar ve çayırlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.
Türkçe adı
Dilimizde yoğurt otu ve boyalık adları ile bilinmektedir.
Çiçek zamanı
Mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açar.
Rakım
Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Kullanım bilgileri
Gıda
Çiçekleri peynir üretiminde kullanılır. Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Kavrulmuş tohumundan kahve yapılır. Çiçek açan gövdelerden elde edilen sarı boya gıda boyası olarak kullanılır.
Pratik
Minder içi ve pire kovucu olarak kullanılır. Kökünden kırmızı boya elde edilir. Kuruyan bitki saman kokuludur ve bunlar yastıkların içine konulur, bu ayrıca pire kovucu olarak da işe yarar. Ayakkabının içine konulduğunda ayakların su toplamasını engellediğine inanılır. Kokusu nedeniyle ölülerin altına serilir.
Tıp
İdrar söktürücü ve deri rahatsızlıklarında kullanılır. Yaprak, gövde ve çiçek sürgünleri büzücü, idrar söktürücü, spazm çözücü, ayak bakımı ve yaralanmalarda kullanılır. Böbrek taşı, idrar bozuklukları ve epilepsi için başvurulur. Spazm çözücü ve taş düşürücüdür.
Tarih
İskandinav mitolojisinde annelerin koruyucu tanrıçalarrı Frigg’in adını taşır. Bitki hamile kadınlar tarafından yatıştırıcı olarak kullanılır. Meryem’in İsa’yı doğurduktan sonra beşiğini bu bitki ile doldurduğu rivayet edilir. Bu nedenle bitki İngilizce’de “Our Lady’s bedstraw” olarak anılır.
