Çobansüzgeci
Galium aparine
Galium aparine (Çobansüzgeci) hakkında genel bilgiler.
Küçük kancalı tüyleri sayesinde, gövde ve dalları ile diğer bitkilere sarılarak uzar. Gövde köşeli ya da kare biçimlidir. Yapraklar basit, dar ters mızraksı ya da şeritsidir, 6 ila 8 arası halkavi biçimde dizilidirler. Çiçekler küçük, yıldız biçimli, beyaz ila yeşil arası renklerdedir. Bunlar yaprak koltukları üzerinde, iki ya da üç tanesi grup halinde kümelenir. Küre biçimli meyvelerin dikenli kabukları vardır, bunlar bir ila üç arası tohum barındırır, kancalı tüyleri olan meyveler bu sayede kolayca yayılır. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Tohumlar olgunlaştığında doğrudan dışarı ekilebilir.
Cins adı Antik Yunanca süt anlamına gelir. Galium verum‘un çiçekleri peynir yapımında kullanılmıştır ve muhtemelen atıf bunadır. Tür adı Antik Yunanca ele geçiren anlamına gelir. Muhtemelen bitkilerin yanından geçen canlılara tutunmasına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Aparine foliis lanceolatis”tir.
Gözlem bilgileri
Coğrafi dağılım
Doğal olarak Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum]
Habitat
Çayır, tarla ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.
Türkçe adı
Dilimizde yoğurt otu, çobansüzgeci ve yapışkanotu adları ile bilinmektedir.
Çiçek zamanı
Nisan ve temmuz ayları arasında çiçek açar.
Rakım
Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Kullanım bilgileri
Gıda
Yaprak ve gövdeleri meyveler görünmeden hemen önce toplanırsa pişirilerek tüketilebilir. Sebze içerikli çorbalara eklenir. Meyveleri kurutulup öğütüldükten sonra kahve olarak tüketilir. Bitki kurulduktan sonra demlenerek çay olarak içilir.
Pratik
Kökünden kırmızı bir boya elde edilir. Yaprakları kurutularak yastıkların içine konur. Bitki kurutularak çıra ikamesi olarak kullanılır. Eldeki katranı çıkarmak için ovuşturulur.
Tıp
Geleneksel olarak çeşitli cilt hastalıkları, hafif yaralar ve yanıkların tedavisinde kullanılmıştır. Zehirli ısırıkları ve sokmaları hafifletebilir. İdrar söktürücü etkisi vardır. Kökü hariç, değiştirici, iltihap giderici, iştah açıcı, büzücü, temizleyici, terletici, ateş düşürücü, tonik ve yara iyileştiricidir. Kaynatılarak uykusuzluk sorunlarında kullanılır.
Dikkat!
Teması halinde hassas insanlarda dermatite neden olabilir.
Görüşünüzü Yazın